Petycja (łac. petitio) jest prośbą skierowaną do władz. Petycje, wniosek i skargę w interesie publicznym ma prawo składać każdy – w imieniu własnym lub innej osoby za jej zgodą – do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Prawo petycji nie podlega ograniczeniom wolności praw człowieka i obywatela wprowadzanym w czasie stanu wojennego i wyjątkowego.

Adresaci

Petycje, skargi i wnioski mogą być składane do: organów państwowych, np. Sejmu, Prezydenta RP, ministra, a także organów jednostek samorządu terytorialnego (np. rady gminy), organów samorządowych jednostek organizacyjnych oraz do organizacji i instytucji społecznych – w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Dotyczyć one mogą także działania organów przedsiębiorstw państwowych i innych państwowych jednostek organizacyjnych.

Przedmiot petycji

Przedmiotem petycji (wniosku) mogą być wszelkie czynności prawne, a zatem ogólne i indywidualne akty prawne, jak również akty faktyczne lub brak czynności właściwych organów lub pracowników (bezczynność, zaniechanie). W szczególności przedmiotem skargi może być zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw. Różnica między wnioskiem a skargą polega na tym, że skargę wnosi się przeciw czynnościom będącym w toku lub już dokonanym albo przeciw istniejącym sytuacjom, np. bezczynności. Przedmiotem wniosku (petycji) mogą być w szczególności sprawy wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności i lepszego zaspokajania potrzeb ludności.
Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa – Kodeks postępowania administracyjnego. Naturalnym uzupełnieniem prawa do wniosków, skarg i petycji jest uprawnienie do uzyskiwania informacji i działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne.

Petycja w Unii Europejskiej

Jeśli przedmiot petycji dotyczy spraw związanych z ustawodawstwem unijnym lub dziedziną, na którą Unia Europejska wywiera bezpośredni wpływ, takimi jak: ochrona środowiska, ochrona konsumentów, swobodny przepływ osób, towarów i usług, wspólny rynek, zatrudnienie i polityka społeczna, uznawanie kwalifikacji zawodowych, a także pozostałych kwestii podlegających ustawodawstwu wspólnotowemu – może być przedmiotem skargi do Komisji Petycji Parlamentu Europejskiego. Komisja Petycji jest oficjalnym ciałem Parlamentu Europejskiego, więc także oficjalnym ciałem Unii.
Nie jest jednak sądem, którego decyzje podlegają bezpośredniej egzekucji. Gdy komisja podejmuje jakąś decyzję, zajmując określone stanowisko, to nie ma to bezpośredniego wpływu na bieg sprawy, ale może wywierać naciski – bądź polityczne, bądź przekazując problem innym instytucjom unijnym, które dysponują władzą wykonawczą.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Kierownicy organów państwa i samorządu obowiązani są przyjmować obywateli w sprawach skarg i wniosków co najmniej raz w tygodniu.

4 ETAPY Jak złożyć wniosek (skargę)
Krok 1
Petycje (wnioski, skargi) składa się do organów właściwych ze względu na przedmiot wniosku.
Krok 2
Organ właściwy do załatwienia wniosku (skargi) powinien rozpatrzyć go bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągu miesiąca.
Krok 3
O sposobie załatwienia wniosku (skargi) zawiadamia się wnioskodawcę (skarżącego).
Krok 4
Wnioskodawcy niezadowolonemu ze sposobu załatwienia wniosku służy prawo wniesienia skargi, może być ona wniesiona także w przypadku niezałatwienia wniosku w terminie.







Magdalena Wojtuch

Podstawa prawna
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.).