Oznaczeniem geograficznym jest oznaczenie słowne, odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (terenu), które identyfikuje towar jako stamtąd pochodzący, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.

Oznaczeniami geograficznymi są:

* nazwy regionalne jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów, które pochodzą z określonego terenu oraz posiadają szczególne właściwości, które wyłącznie lub w przeważającej mierze zawdzięczają oddziaływaniu środowiska geograficznego obejmującego łącznie czynniki naturalne oraz ludzkie, których wytworzenie lub przetworzenie następuje na tym terenie;

* oznaczenia pochodzenia jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów, pochodzących z określonego terenu oraz posiadających pewne szczególne właściwości albo inne cechy szczególnie przypisywane pochodzeniu geograficznemu, czyli terenowi, gdzie je wytworzono lub przetworzono.

Oznaczeniem geograficznym może być np. oscypek, bryndza, bunc, „Kryniczanka”, „Muszynianka”.
Na oznaczenie geograficzne udziela się prawa z rejestracji, na podstawie którego jest potem chronione. Zgłoszenia dokonuje się w Urzędzie Patentowym. Może to zrobić organizacja uprawniona do reprezentowania interesów producentów na danym terenie (np. regionalny związek hodowców kóz) bądź organ administracji rządowej lub samorządu terytorialnego (np. gmina) właściwy ze względu na teren, do którego odnosi się oznaczenie.
Udzielenie prawa z rejestracji stwierdza się wydaniem świadectwa rejestracji. UP wpisuje to do rejestru oznaczeń geograficznych. Ochrona jest bezterminowa i trwa od dnia wpisu.

Na zagraniczne oznaczenie geograficzne można w Polsce uzyskać ochronę tylko wtedy, gdy korzysta ono z ochrony w kraju jego pochodzenia.
Można także uzyskać ochronę oznaczenia geograficznego na terenie Unii Europejskiej. Uprawniona grupa (w określonych wypadkach także osoby fizyczne i prawne) dokonuje zgłoszenia w naszym Urzędzie Patentowym, jest ono sprawdzane i przesyłane do Komisji Europejskiej. Tu w ciągu 6 miesięcy sprawdza się je pod względem formalnym, publikuje w Dzienniku Urzędowym UE i gdy nie ma sprzeciwu, który też może być złożony tylko pod pewnymi warunkami, rejestruje się i drugi raz publikuje. Przez rejestrację oznaczenie uzyskuje ochronę na terenie całej UE. Przykładem może być ser feta, szampan.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Oznaczenie geograficzne, na które udzielono prawa z rejestracji, nie może być używane na terenie RP przez osoby, których towary nie spełniają warunków będących podstawą do jego udzielenia. Ale osoba, której towary spełniają warunki korzystania z oznaczenia geograficznego, ma prawo używania go w obrocie. Może też wystąpić do UP o wpis do rejestru jako osoby uprawnionej do używania.
Marta Pionkowska

Podstawa prawna
* Art. 174–195 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 119, poz. 1117).
* Rozporządzenie Rady 2081/92/EWG z dnia 14 lipca 1992 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych dla produktów rolnych i żywnościowych, których cechy szczególne i właściwości związane są z miejscem pochodzenia i wytwarzania (Dz.Urz. z 1992 r. nr L 208/1).