Jest to trwałe zespolenie ludzi i środków materialnych w celu realizacji określonych zadań, wyodrębnione w postaci jednostki organizacyjnej, wyposażonej przez prawo w osobowość prawną (czyli zdolność do samodzielnego, tj. we własnym imieniu, występowania w obrocie prawnym w charakterze podmiotu praw i obowiązków jako strona stosunku cywilnoprawnego).
Osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną (jest to kodeks spółek handlowych i inne ustawy dotyczące poszczególnych podmiotów). W przypadkach i w zakresie w nich przewidzianych organizację i sposób działania osoby prawnej reguluje również statut. Osoba prawna działa przez swoje organy (osoby lub grupy osób posiadające kompetencje do podejmowania decyzji w jej imieniu) w sposób przewidziany w ustawie lub oparty na jej statucie. Nabywa ona osobowość prawną z chwilą wpisu do odpowiedniego rejestru. Wpisy są jawne. Siedzibą osoby prawnej jest miejscowość, w której ma siedzibę jej organ zarządzający. Osoby prawne mogą posiadać niektóre atrybuty osób fizycznych, jak np. dobra osobiste, do ochrony których stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych.
Z punktu widzenia udziału ludzi w ich strukturze wyróżnia się osoby prawne typu korporacyjnego, czyli takie, z którymi osoby fizyczne są związane stosunkiem członkostwa i decydują o ich działalności (np. stowarzyszenia, spółdzielnie, związki zawodowe), oraz zakładowego, w których brak takiego powiązania z osobą prawną (np. fundacje, przedsiębiorstwa państwowe). Ze względu na pełnione funkcje dzieli się osoby prawne na gospodarcze (np. spółki handlowe, przedsiębiorstwa państwowe) oraz pozostałe, których celem nie jest prowadzenie działalności gospodarczej (np. partie polityczne, stowarzyszenia zawodowe).
W obrocie cywilnoprawnym występują też jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, ale wyposażone w zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych i w zdolność sądową (np. spółki jawne).
Skarb Państwa jest szczególną osobą prawną. W stosunkach cywilnoprawnych jest on podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych państwowych osób prawnych (np. przedsiębiorstw państwowych; jednostki takie w obrocie cywilnoprawnym występują jako podmioty samodzielne). Skarb Państwa tworzą więc wszystkie państwowe jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej (np. szpital państwowy, jednostka wojskowa). W jego imieniu występują uprawnione organy lub jednostki (np. Minister Skarbu Państwa, zakład budżetowy). Nie ponosi on odpowiedzialności za zobowiązania państwowych osób prawnych, które nie ponoszą też odpowiedzialności za zobowiązania Skarbu Państwa.
Podstawa prawna
* Art. 33–43 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
* Ustawa z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).