Śmierć pracownika jest zdarzeniem powodującym z mocy prawa wygaśnięcia umowy o pracę. Jest to konsekwencją obowiązku osobistego świadczenia przez pracownika pracy, co w razie jego śmierci z natury rzeczy staje się niemożliwe. Kodeks pracy nie przewiduje natomiast przejścia tego zobowiązania na inne osoby, rozstrzygając jedynie kwestie związane z prawami majątkowymi po zmarłym pracowniku. W takim przypadku stosunek pracy wygasa.
Przejście praw majątkowych
Śmierć pracownika poza tym, że stanowi przesłankę wygaśnięcia umowy o pracę jest jednocześnie zdarzeniem pociągającym za sobą konsekwencje w sferze jego praw majątkowych ze stosunku pracy. Prawa te przechodzą bowiem po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej.
Kodeks pracy przewiduje więc odrębny od dziedziczenia porządek następstwa prawnego, w przypadku wejścia w prawa majątkowe ze stosunku pracy. Dopiero bowiem, gdy brak jest osób uprawnionych na mocy kodeksu pracy do otrzymania świadczeń należnych po zmarłym pracowniku, odsyła on do procedury spadkowej uregulowanej przepisami kodeksu cywilnego. Jest to więc istotne uproszczenie, zasady realizacji świadczeń wynikających ze stosunku pracy, w którym pozostawał zmarły pracownik na rzecz jego najbliższej rodziny.
Realizacja tych świadczeń może bowiem następować na rzecz małżonka i innych członków rodziny, do których zmarły pracownik przyczyniał się za życia, bez wymogu uprzedniego formalnego oczekiwania przez sąd o stwierdzeniu praw do spadku i podziale tego spadku.
Obowiązki pracodawcy
Wygaśnięcia stosunku pracy z powodu śmierci pracownika, jest zdarzeniem rodzącym po stronie pracodawcy określone obowiązki. Należą do nich:
• wypłata świadczeń ze stosunku pracy po zmarłym pracowniku jego najbliższej rodzinie,
Małżonek nie korzysta z przywileju w podziale praw majątkowych, będąc traktowany na równi z pozostałymi członkami rodziny zmarłego pracownika. Istotne jest jednak to, że aby uzyskać świadczenia po zmarłym pracowniku nie musi spełniać on żadnych dodatkowych warunków. Inni członkowie rodziny są natomiast uprawnieni tylko wówczas, gdy spełniają warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej.
• wypłata odprawy pośmiertnej małżonkowi oraz innym członkom rodziny zmarłego pracownika spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej
• sporządzenie świadectwa pracy i włączenie go do akt osobowych zmarłego pracownika.
Z wnioskiem o wydanie przez pracodawcę świadectwa pracy a w uzasadnionych przypadkach także o jego odpis, może wystąpić członek rodziny zmarłego pracownika, a także inna osoba będąca spadkobiercą tego pracownika.
Podstawa prawna:
• Art. 63 {1] ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. nr 21 poz. 94 z późn. zm.)
• Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74)