Wynikający z pandemii COVID-19 kryzys gospodarczy nie jest wynikiem bezpośrednio skali zakażeń, lecz wprowadzonych obostrzeń. Lockdown stanowi szok regulacyjny dla gospodarek wielu krajów
/>
Jednakże sytuacja pandemiczna uderzyła w gospodarkę światową (w tym przepływy BIZ i przepływy handlowe) nie tylko od strony regulacyjnej, lecz także od strony popytowej i podażowej. Można powiedzieć, że zarówno szok popytowy (zmniejszenie wydatków konsumpcyjnych, ograniczenie funkcjonowania branż takich jak gastronomia czy turystyka), jak również podażowy (przerwanie łańcuchów dostaw, restrykcje w zakresie funkcjonowania przedsiębiorstw) są pochodną szoku regulacyjnego. To odmienna sytuacja niż we wcześniejszych okresach spowolnienia, które miały źródła jedynie popytowe albo podażowe.
/>
Lockdown bezpośrednio wpłynął na opóźnienia lub anulowanie planowanych i realizowanych projektów eksportowych. Wywarł też istotny wpływ na łańcuch dostaw i przyśpieszenie przejścia wielu firm w działalność online. Według danych GUS w pierwszym półroczu 2020 r. polski eksport był o 7 proc. niższy niż w roku 2019. Warto jednak zwrócić uwagę, że w porównaniu do przewidywań Polska gospodarka wydaje się stosunkowo odporna na skutki ekonomiczne pandemii. Można uznać, że wiąże się to z wykorzystywanymi przez polskie firmy szansami eksportowymi i przewagami, które pojawiły się w wyniku tendencji do skracania łańcuchów dostaw. Zjawisko ich przenoszenia z Azji na teren Europy okazało się szansą na znalezienie nowych partnerów handlowych. Strategiczne położenie Polski w centrum Europy, budowana przez lata wiarygodność, odporność na kryzysy to czynniki, które mogą przyczynić się do wzrostu wartości eksportu. Charakteryzująca Polskę przewaga w kosztach produkcji może być czynnikiem stanowiącym dodatkowy atut polskich eksporterów.
/>
Wpływ na ich sytuację ma także kurs walutowy. Pod znakiem zapytania stoi również dynamika rozwoju pandemii oraz negatywne reperkusje związane z ewentualnym ponownym zamknięciem gospodarek, a także prowadzona polityka interwencyjna państw, często wpływająca na spadek pozycji konkurencyjnej innych krajów, co dla polskiego eksportu może być kolejną barierą.
Czynnikiem destabilizującym wymianę handlową potencjalnie może okazać się również niepewna sytuacja gospodarcza i perturbacje polityczne w krajach wschodniej Europy. Problemy strukturalne, które zostały pogłębione przez pandemię, i pogorszenie nastrojów społecznych mają przełożenie na niesprzyjające prognozy opracowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy dla Rosji, Białorusi czy Ukrainy. Biorąc pod uwagę poziom wymiany handlowej pomiędzy Polską a tymi krajami, ich destabilizacja może wpłynąć na wartości polskiego eksportu na tych szlakach.
Grafiki przygotowane na podstawie danych zebranych przez zespół analiz PAIH.
/>