Na wystawie można zobaczyć zarówno dzieła najwybitniejsze, należące do kanonu sztuki polskiej tego okresu, jak i - jak zaznaczyła komisarz wystawy Katarzyna Nowakowska-Sito - obiekty mniej znane, lecz oddające doskonale charakter okresu i jego wizualny klimat.
Obok obrazów i rzeźb znajduje się sztuka zdobnicza (meble, ceramika, kilimy, szkło, a nawet suknie wieczorowe) oddające stylistykę art deco, wzornictwo spółdzielni "Ład" czy kręgów awangardy. Pokazane zostały również fotomontaże i plakaty, które na równi z tzw. sztuką wysoką decydowały o stylu epoki. Towarzyszą im pokazy międzywojennej awangardy filmowej.
"Sztuka 20-lecia jest szalenie różnorodna; w tym czasie istniało wiele różnorodnych zjawisk, kierunków artystycznych i nurtów" - przypomniała Nowakowska-Sito. Dodała, że stąd nie jest możliwe pokazanie wszystkiego w sposób wyczerpujący.
"Dwudziestolecie było zarówno czasem dynamizmu i ogromnej energii twórczej, jak napięć i walk rozmaitych zwalczających się frakcji i ugrupowań. Niemniej właściwie wszyscy - zarówno uczestnicy, jak późniejsi obserwatorzy tych zaledwie dwudziestu burzliwych lat - podkreślali ogromny potencjał i barwność artystycznego życia, a także rozkwit wielu dziedzin sztuki, niekiedy procentujący także w okresie powojennym" - zaznaczyła Nowakowska-Sito.
Zgromadzone na wystawie prace skupione są wokół tematów, pojęć i motywów ważnych w sztuce dla lat 20. i 30., takich jak np. "miasto, masa, maszyna" - odnoszącego się skoku cywilizacyjnego po I wojnie światowej, o głębokich konsekwencjach kulturowych i społecznych, opisanych przez Tadeusza Peipera w tekście, który dał tytuł części wystawy. Na wystawie pokazano go m.in. za pomocą tak znanych obrazów jak "Miasto fabryczne" Leona Chwistka czy "Wiec" Leopolda Lewickiego.
Innymi motywami charakterystycznymi dla sztuki 20-lecia pokazanymi na wystawie są m.in. dancing, kawiarnia i kino, a także kryzys, wielki przemysł (ilustrowany m.in. obrazami Rafała Malczewskiego z cyklu "Czarny Śląsk") czy sport. Ostatni z tych tematów pojawił się w sztuce polskiej właśnie dopiero w okresie międzywojennym; wpływ miała na to m.in. ogromna popularność transmisji radiowych z zawodów.
Specjalne miejsce poświęcono również "nowej sztuce", czyli najważniejszym ugrupowaniom awangardowym: "Blokowi", "Praesensowi" i "a.r." (zobaczyć można m.in. "Kompozycje architektoniczne" i "Kompozycję unistyczną" Władysława Strzemińskiego oraz rzeźby Katarzyny Kobro) oraz "polskiemu Paryżowi". W latach 20. stolica Francji spełniała bowiem funkcję trzeciego - po Warszawie i Krakowie - ośrodka rozwoju sztuki polskiej.
Wystawa potrwa do 30 marca. (PAP)
