Miedź (Cu) jest ceglastoczerwonym metalem. Bardzo dobrze przewodzi ciepło i prąd elektryczny i jest bardzo odporna na działanie substancji chemicznych.

Nie koroduje, ale reagując z zawartym w powietrzu dwutlenkiem węgla pokrywa się charakterystyczną zieloną patyną zwaną grynszpanem szlachetnym. Jest plastyczna i ciągliwa, co umożliwia formowanie jej w dowolne kształty. Można ją obrabiać na zimno i na ciepło. Miedź jest jednym z trzech najbardziej użytecznych metali na świecie, po żelazie i aluminium. Miedź jest wykorzystywana w stopach cynku i cyny, z którymi tworzy odpowiednio mosiądz i brąz. Stopy te są trwalsze od czystej miedzi, a przy tym zachowują jej najbardziej pożądane właściwości.

Ze względu na znakomite przewodzenie elektryczne i cieplne miedź jest masowo wykorzystywana do produkcji przewodów elektrycznych, elektromagnesów oraz w elektronice. Miedź zawierają układy scalone i obwody drukowane, ale też radiatory i inne wymienniki ciepła. Jest używana także do budowy lamp elektronowych, monitorów CRT i magnetronów.

Znajduje zastosowanie w sektorze elektrycznym i energetycznym, przy produkcji kabli, konstrukcji elementów elektrowni wiatrowych, transformatorów i generatorów elektrycznych. W telekomunikacji znajduje zastosowanie jako materiał na przewody i złącza. Ma zastosowanie w przemyśle motoryzacyjnym (silnik samochodu hybrydowego zawiera około 50 kg miedzi!).

Metal ten pełni ważną rolę w budownictwie. Przy jego zastosowaniu buduje się rurociągi, elementy oświetleniowe, klimatyzatory, od wieków służył też jako materiał na pokrycia dachowe, zwłaszcza kościołów i pałaców. Dziś wykonuje się z niego chętnie elementy elewacji budynków reprezentacyjnych i użytku publicznego, a także w prywatnych inwestycjach.

Miedź ma zastosowanie w aranżacji wnętrz. Ze względu na trwałość, odporność na korozję i niepowtarzalną barwę miedziane elementy mogą być ozdobą samą w sobie, ale jej właściwości bakteriobójcze sprawiają, że bywa wykorzystywana do produkcji klamek czy blatów i stołów kuchennych. Stosowanie powierzchni pokrywanych miedzią w szpitalnych oddziałach ratunkowych w ogromnym stopniu redukuje ilość znajdujących się tam zarazków. Stopy miedzi stosuje się do wyrobu kosztownej armatury. Stosowana też bywa jako barwnik szkła.

Miedź od dawna jest używana do pokrycia statków chroniąc przed porastaniem ich przez skorupiaki i omułki. Pierwotnie używano w tym celu czystej miedzi, lecz obecnie wyparł ją metal Muntza, będący formą mosiądzu o składzie 60 proc. miedzi i 40 proc. cynku. Podobne zastosowanie znalazła miedź w hodowli ryb i innych zwierząt morskich w wydzielonych zbiornikach wodnych. Buduje się z niej konstrukcje sieci i grodzi, oraz inne elementy narażone na obrastanie.

Miedź znajduje też zastosowanie w rzemiośle jubilerskim. Jest dodawana do srebra i złota, poprawiając znacznie własności mechaniczne tych metali. Jej stop z cynkiem ma jasnożółta barwę i czasem imituje złoto. To tombak.

Z miedzi w końcu bite są monety. Nasze grosze bite są z mosiądzu manganowego, który zawiera 59 proc. miedzi, 40 proc. cynku i 1 proc. manganu.













------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Warto wiedzieć
Miedź jest metalem, który nie traci właściwości podczas wielokrotnego przetwarzania. Szacuje się, że ok. 80 proc. wydobytego kiedykolwiek na świecie surowca jest nadal w użyciu. Prawdopodobnie ponad 40 proc. tego metalu w Europie pochodzi z recyklingu – odzyskiwanie miedzi ze zużytych urządzeń jest opłacalne (w zwykłym komputerze może być nawet kilogram miedzi) i tańsze od wydobycia i przetworzenia rud miedzi z nowych źródeł. Obecnie miedź jest trzecim najczęściej odzyskiwanym metalem – po żelazie i aluminium.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Miedź jest składnikiem wielu stopów. Najbardziej znane z nich to:

Brąz – jest stopem miedzi z cyną (czasem także z aluminium, krzemem, manganem itd.). Jest odporny na wysoką temperaturę i korozję. Współcześnie używa się go do wyrobu części maszyn (np. łożysk), aparatury chemicznej, monet. Szeroko stosowany jest w odlewnictwie artystycznym (powstają z niego pomniki). Ograniczeniem jest wysoka cena tego surowca.

Mosiądz – jest to stop miedzi z cynkiem, metal znacznie twardszy od obydwu składających się nań metali z osobna. Może mieć barwę od białej, przez żółtą, aż do czerwonej. Łatwo się go odlewa. Wykorzystywany jest do wyrobu części w przemyśle maszynowym, samochodowym i elektrotechnicznym, do produkcji armatury, klamek i ozdobnych okuć. Ale też ma zastosowanie w miejscach, gdzie potrzeba dużej odporności na korozję – np. produkuje się z niego śruby okrętowe. Mosiądz czerwony, zawierający powyżej 80 proc. miedzi, nazywany tombakiem jest stosowany jako imitacja złota w wyrobach artystycznych i jubilerskich, a także do wyrobu instrumentów muzycznych.

Miedzionikiel – to zgodnie z nazwą stop miedzi i niklu zawierający również dodatki innych pierwiastków (krzem, żelazo, glin, mangan). Jest wytrzymały mechanicznie, odporny na korozję. Jest wykorzystywany w elektrotechnice i do produkcji monet.

Spiż – to stop miedzi z cyną, cynkiem oraz ołowiem. Jest odporny na korozję i ścieranie. W dawnych czasach wykorzystywany był do odlewania dzwonów, a później także armat. Obecnie stosuje się go przede wszystkim w rzeźbie (pomniki) oraz do wyrobu przedmiotów artystycznych.







PARTNER

ikona lupy />