Rezydent to pojęcie mające szczególne znaczenie w przypadku opodatkowania osób osiągających dochody w kilku państwach. Te skomplikowane kwestie regulują m.in. umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, które zawarła Polska z innymi państwami.
Nie trzeba zamieszkiwać w Polsce
Zdarza się, że określenie rezydencji podatkowej i na tej podstawie dokonanie rozliczeń podatkowych sprawia trudności niektórym podatnikom. Wyjaśniając pojawiające się wątpliwości, organy podatkowe powołują się na art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tą regulacją, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów z pracy wykonywanej na terytorium Polski na podstawie stosunku służbowego lub stosunku pracy, bez względu na miejsce wypłaty wynagrodzenia, oraz innych dochodów osiąganych na terytorium Polski (ograniczony obowiązek podatkowy). Zgodnie z art. 4a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, oba przepisy należy stosować z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu.
Centrum życiowe
Aby ustalić, jakiemu obowiązkowi podatkowemu podlega dana osoba, należy ustalić jej miejsce zamieszkania. W tej sytuacji umowy w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu stanowią, iż miejsce zamieszkania osoby fizycznej znajduje się w tym państwie, w którym osoba ta posiada stałe miejsce zamieszkania. Należy podkreślić, iż miejscem zamieszkania osoby fizycznej, zgodnie z art. 25 k.c., jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu. Chodzi więc o miejscowość, która stanowi pewnego rodzaju centrum życiowe danej osoby.
PRZYKŁADY
* Samodzielny wyjazd
Jeśli menedżer wyjeżdża na wiele lat ze swoją rodziną, a jego centrum rodzinne i biznesowe przenosi się za granicę, wtedy może on być traktowany jako rezydent podatkowy kraju pobytu. W takiej sytuacji, przy założeniu, że nie będzie uzyskiwał w Polsce żadnych dochodów, polskie organy podatkowe nie będą miały w stosunku do niego żadnych roszczeń podatkowych. Pozostanie mu więc rozliczenie z fiskusem kraju, w którym przybywa i pracuje.
* Menedżer pozostający polskim rezydentem
Jeśli menedżer zdecyduje się, aby pozostać polskim rezydentem podatkowym, to powinien ustalić, czy z danym państwem, do którego wyjeżdża, Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania. Jeżeli zgodnie z daną umową obowiązująca jest tzw. metoda wyłączenia, a polski menedżer nie uzyskał w kraju żadnych dochodów, to nie będzie on musiał składać w Polsce rocznego zeznania podatkowego. Jeżeli natomiast obowiązująca jest metoda tzw. odliczenia, wówczas należy złożyć zeznanie w Polsce, w odpowiedni sposób w kraju, gdzie menedżer pracuje.
Podstawa prawna
* Zawarte przez Polskę umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.
* Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).