Są to organy powołane w wyniku podziału pomocniczego państwa w celu udzielania pomocy jednostkom samorządu terytorialnego.

Podział pomocniczy i jednostki pomocnicze w Polsce występują tylko na szczeblu gminy. Ich rodzaje przykładowo wymienia ustawa. Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Oznacza to, że mogą istnieć także inne jednostki pomocnicze, w tym niższego rzędu. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto. Zasady tworzenia, łączenia, podziału jednostki pomocniczej ma określać statut gminy. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.

PRZYKŁAD
Rada miejska zniosła dotychczasowy podział na 99 jednostek osiedlowych
i sołeckich, zastępując podziałem 35 jednostek pomocniczych – rad osiedli.

Sąd unieważnił jednak uchwałę w tej sprawie, argumentując, że nie dotrzymano wymogu konsultacji
z mieszkańcami. Powinien być on rozumiany jako rzeczywiste omówienie z mieszkańcami
z proponowanych zmian
i wyrażenie przez nich opinii, a nie tylko jako zorganizowanie pewnej liczby spotkań i uznanie spełnienia wymogu konsultacji.




Magdalena Wojtuch

Podstawa prawna

  • - Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 z późn. zm.).

Wzór uchwały w sprawie utworzenia jednostek pomocniczych

Uchwała Nr ..........Rady Miasta..................... z dnia.......... w sprawie utworzenia jednostek pomocniczych miasta .................... oraz określenia zakresu ich działania Na podstawie art. 5, art. 18 ust. 2 pkt 7 i art. 40 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; z 2002 r. nr 23, poz. 220, nr 62, poz. 558, nr 113, poz. 984 i nr 214, poz. 1806) oraz § ....... Statutu miasta ............... stanowiącego załącznik do Uchwały Nr ...... Rady Miasta ................ z dnia ........... (Dz.Urz. ......... nr ......, poz. .........) Rada Miasta .................... uchwala, co następuje:Par. 1. Tworzy się na terenie miasta........................ następujące jednostki pomocnicze: 1) dzielnice: a)................ b)................ c)................ 2) osiedla: a)................ b)................ c)................ Par. 2. Granice jednostek pomocniczych określa załącznik graficzny stanowiący integralną część niniejszej uchwały. Par. 3. 1. Do zadań jednostek pomocniczych należy: 1) reprezentowanie we współpracy z radnymi miasta ................ interesów mieszkańców jednostki pomocniczej wobec władz miasta i innych jednostek pomocniczych, 2) zapewnienie mieszkańcom udziału w decydowaniu w sprawach związanych z funkcjonowaniem i rozwojem jednostki pomocniczej, 3) umożliwienie uczestnictwa społeczności lokalnych w rozstrzyganiu spraw związanych z interesem ogólnomiejskim, a mających wpływ na warunki życia w miejscu zamieszkania, 4) organizowanie samopomocy mieszkańców i wspólnych przedsięwzięć na rzecz miejsca zamieszkania, 5) kształtowanie i upowszechnianie odpowiedzialności obywatelskiej za dobro wspólne. 2. Dla realizacji celów określonych w ust. 1, rady jednostek pomocniczych współpracują z radnymi miasta z danego okręgu wyborczego, z Radą Miasta................ oraz organizacjami społecznymi, religijnymi i innymi działającymi na ich terenie. Par. 4. 1. Szczegółowe zasady działania jednostki pomocniczej określa jej statut. 2. Statut jednostki pomocniczej uchwala Rada Miasta................, odrębnie dla każdej jednostki pomocniczej. 3. Uchwalony przez Radę Miasta Statut jednostki pomocniczej wchodzi w życie po uprzednim ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym województwa ................ oraz podlega ogłoszeniu na tablicy ogłoszeń Urzędu Miejskiego w ................ i w siedzibie rady jednostki pomocniczej. 4. Statut jednostki pomocniczej określa w szczególności: 1) nazwę i obszar jednostki pomocniczej, 2) zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej, 3) organizację i zadania organów jednostki pomocniczej, 4) zakres zadań przekazywanych jednostce przez miasto oraz sposób ich realizacji, 5) zakres i formy kontroli oraz nadzoru Rady Miasta nad działalnością organów jednostki pomocniczej, 6) zasady składania przez organy jednostki pomocniczej sprawozdań przed mieszkańcami.vPar. 5. 1. Rada Miasta w uzasadnionych przypadkach może rozszerzyć, na wniosek rady jednostki pomocniczej, zakres działania określony w niniejszej uchwale. 2. Rada Miasta może w uzasadnionych przypadkach przekazać jednostce pomocniczej w drodze odrębnej uchwały realizację zadań własnych miasta. 3. Rada Miasta może w uzasadnionych przypadkach upoważnić w drodze odrębnej uchwały zarząd jednostki pomocniczej do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej. Par. 6. 1. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa................. 2. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym województwa................. Przewodniczący Rady Miasta..................