„Program rozwoju bibliotek” sponsorowany przez założyciela Microsoftu został poszerzony o pomoc dla powodzian. Komputery, drukarki, oprogramowanie i dostęp do internetu trafią w sumie do 3350 placówek w małych miejscowościach
Z myślą o bibliotekach zalanych w powodzi fundacja Billa i Melindy Gatesów uruchomiła specjalne fundusze. Do zniszczonych placówek trafi milion złotych. Granty dla poszkodowanych przyznaje komisja złożona z przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz ekspertów. To wszystko w ramach istniejącego już „Programu rozwoju bibliotek”.

Komputery do 1900 bibliotek

Zapoczątkowana przed rokiem akcja to część międzynarodowego programu Global Libraries, finansowanego przez fundację założyciela Microsoftu i jego żony. Komputery w 1900 bibliotekach to wynik starań Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności (PAFW), która partneruje w tym przedsięwzięciu.
Widok komputera z pełnym oprogramowaniem wyposażonego w drukarkę i projektor, z pełnym dostępem do internetu coraz rzadziej budzi zdziwienie na wsi. Taki sprzęt trafił już do prawie 1900 bibliotek na wsi oraz w małych miastach. Fundacja Gatesów przekazała na te cele łącznie 28 mln zł. W wielu rejonach biblioteki są jedynymi placówkami kultury. Ale są dramatycznie niedoinwestowane i zacofane. „Biblioteki w niewielkim stopniu były beneficjentem zmian po roku 1989” – piszą autorzy raportu przygotowanego dla PAFW oraz realizującej polską część programu Global Libraries Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Prawie dwie trzecie spośród 6650 bibliotek ulokowanych na wsi i w małych miastach to filie większych placówek. Aż 60 proc. nie jest wyposażona w komputer i nie ma dostępu do internetu. Te, które są skomputeryzowane, dysponują przestarzałym sprzętem z łączami internetowymi o niskiej przepustowości. Do tego dochodzą chroniczny brak pieniędzy na zakup nowości oraz fatalne warunki lokalowe. Oddziały biblioteczne zajmują lokale o średniej powierzchni 52 mkw. Tylko co trzeci z nich wyposażony jest w toaletę.

Iść w ślady USA

Filie biblioteczne nie są miejscami przyjaznymi dla ludzi. Aż 45 proc. mieszkańców wsi i miasteczek w ogóle nie korzysta z ich usług.
O tym, że tak nie musi być, przekonuje przykład Stanów Zjednoczonych. Z bibliotek czynnie korzysta 63 proc. obywateli. Ale tam nawet placówki na prowincji są wyposażone w komputery z bezpłatnym dostępem do internetu, mają zainstalowane nowoczesne oprogramowanie, multimedialne rzutniki i projektory, kserokopiarki czy drukarki. Co więcej, amerykańskie biblioteki pełnią rolę nie tylko wypożyczalni książek i czytelni. Są ośrodkami, wokół których organizuje się życie kulturalne i towarzyskie. Można tam zarówno skorzystać z księgozbioru, jak i zrobić zakupy przez internet, pójść na wieczór autorski znanego pisarza, obejrzeć film i wysłuchać kameralnego koncertu na żywo, ale też po prostu spotkać się z sąsiadem z innej miejscowości.

Najwięcej w Małopolsce

Dzięki pieniądzom z Global Libraries oraz staraniom polskich partnerów fundacji Billa Gatesa w takie centra kultury przekształcają się już niektóre nasze biblioteki. Największymi beneficjentami są książnice z województw: małopolskiego (214 placówek), warmińsko-mazurskiego (190) i kujawsko-pomorskiego (168). Swoje kwalifikacje podnosi też personel. Już 1800 spośród 9600 pracowników polskich bibliotek wzięło udział w szkoleniach i warsztatach.

Chłop z komputerem

Efekty widać gołym okiem. Bibliotekarze wpadają na coraz oryginalniejsze pomysły. Gminny ośródek kultury i biblioteka w Lasecznie (woj. warmińsko-mazurskie) zorganizowały w Iławie konkurs na nagranie audiobooka. W Proszowicach (woj. dolnośląskie) miejscowi bibliotekarze uczyli gospodarzy korzystania z internetowej giełdy rolnej, zaś w Mońkach (woj. podlaskie) zorganizowali przegląd filmów podwodnych nakręconych pod nurtem Biebrzy. W Nowym Tomyślu (woj. wielkopolskie) postawili na działania klubowe. Pod egidą miejskiej i powiatowej biblioteki publicznej powołali do życia dyskusyjne koła filmowe i literackie.
Program zakończy się w 2013 roku. W decydującą fazę projekt wejdzie w styczniu przyszłego roku. Do akcji dołączy kolejnych 1800 placówek.
Informacje o akcji dla powodzian można znaleźć pod adresem www.powodz.ngo.pl oraz www.ceo.org.pl.
Gminy, które chcą dołączyć do projektu, mogą szukać informacji na stronach www.biblioteki.org i www.frsi.org.pl.