Rozpoczynamy cykl artykułów, które mają wyjaśniać naszym czytelnikom polityczno-gospodarczą rzeczywistość. A także podpowiadać politykom i rządzącym, gdzie jest Polska i jej prawdziwe problemy.
Postaramy się przyjrzeć na naszych łamach dwóm skrajnie odmiennym wizjom naszego kraju.
Tym skrajnie optymistycznym – wskazującym na przykład, że Polska jest zieloną wyspą w Europie i czeka nas już tylko dobrobyt i dobrostan.
Ale weźmiemy także pod uwagę zastrzeżenia pesymistów i krytycznie przyjrzymy się ich czarnowidztwu.
16 artykułów, które ukażą się w kolejnych dniach na łamach „DGP”, ma odpowiedzieć na dwa zasadnicze pytania: gdzie znajdujemy się w naszym rozwoju i co zrobić, aby przebiegał on sprawniej i mniej boleśnie dla obywateli.
Rzeczy do naprawienia jest wiele. Każda z 16 wyselekcjonowanych – przy wsparciu wybitnych ekspertów z powołanej przez nas Rady Monitorującej – przez nas dziedzin wymaga nie tylko krytycznej diagnozy, ale też zmian. Każda wymaga odwagi do ich podjęcia. Nie jesteśmy jednak, jak wierzymy, skazani na chocholi taniec.
Prof. Krzysztof Rybiński - kłótnie i spory zamiast skoku modernizacyjnego

W 2005 r. PO – PiS wygrał wybory. Wielu Polaków pomyślało, że dominujący udział ludzi „Solidarności” w parlamencie, połączony z możliwościami, jakie dają środki unijne, stworzy warunki do modernizacyjnego skoku polskiej gospodarki.

Od tej pory minęło pięć lat, zamiast skoku modernizacyjnego mamy nieustanne kłótnie i spory. Najpierw PiS, a potem PO zawierały egzotyczne koalicje, aby uzyskać większość w Sejmie, powstawały nowe strategie rządowe, w sumie mamy ich prawie 500, ale proces reform modernizujących Polskę ograniczył się do budowy dróg i szybszej prywatyzacji.
W wielu obszarach wymagających pilnych reform Polska stoi w miejscu, w niektórych się cofnęła. Na przykład w 2003 r. założenie firmy trwało średnio 31 dni, w 2009 r. ten okres wydłużył się do 32 dni. W tym czasie na Węgrzech skrócono czas założenia biznesu z 65 do 4 dni. Na Słowacji założenie firmy kosztuje ośmiokrotnie mniej niż w Polsce, według badań OECD Polska pozostaje najbardziej przeregulowaną gospodarką wśród krajów zrzeszonych w tej organizacji. Publiczny sektor ochrony zdrowia znajduje się w trudnej sytuacji finansowej mimo dwukrotnego oddłużenia. Sytuacja demograficzna Polski jest katastrofalna, rodzi się najmniej dzieci na rodzinę w Europie. Poziom innowacyjności gospodarki jest najniższy w Unii Europejskiej, a w latach 2012 – 2015 może zabraknąć prądu. Innymi słowy, szansa na skok modernizacyjny Polski została zmarnowana.
Rząd PO – PSL wielokrotnie argumentował, że nie może przeprowadzać reform, ponieważ nad ustawami wisi groźba prezydenckiego weta. Tragedia pod Smoleńskiem odebrała rządzącym ten argument, dlatego proces reform powinien ruszyć bez zbędnej zwłoki. Jeżeli w szufladach są projekty ustaw, które czekały na sprzyjający moment, to trzeba je wyjąć i skierować do Sejmu. Jednak istnieje obawa, że krótkookresowe polityczne interesy znowu wypchną agendę modernizacyjną Polski na dalszy plan. Dlatego potrzebna jest nieustanna kontrola obywatelska – realizowana poprzez media – która powinna zapewnić, że proces reformowania kraju radykalnie przyspieszy, że rząd, większość sejmowa i p.o. prezydent w gorączce wyborczej nie zapomną o tym, w jakim celu naród powołał ich do służby publicznej. „Dziennik Gazeta Prawna” wychodzi tej potrzebie naprzeciw, powołując do życia Radę Monitorującą, która wspierana przez dziennikarzy będzie regularnie oceniała przebieg procesu reform. Zostało zdefiniowanych 16 obszarów, które wymagają pilnych działań, najczęściej zmian ustawowych. W ramach każdego z obszarów trzeba określić pożądane zmiany przez postawienie celów, które chcemy osiągnąć. Trzeba też określić, kto jest za te działania odpowiedzialny, który minister, które ministerstwo, i kto powinien udzielić wsparcia. Zbliżające się wybory parlamentarne w 2011 r. będą doskonałą okazją, żeby wybrać władze Polski nie na podstawie tego, czy dobrze wypadają w telewizji albo czy są sympatycznie, tylko na podstawie dokonań na polu modernizacji Polski. Regularne raporty Rady Monitorującej pozwolą wyborcom ocenić, kto jest skutecznym liderem i reformatorem, a kto jest wyłącznie medialnym awatarem trwoniącym mandat zaufania publicznego.
Oto 16 kwestii, które mają fundamentalny wpływ na sprawność działania polskiego państwa. Do końca maja będziemy je dla was monitorować
1 Stan finansów publicznych – redukcja deficytu, zapanowanie nad narastaniem długu publicznego i rosnącymi kosztami jego obsługi, odsztywnienie wydatków budżetu, w perspektywie zrównoważony budżet, spójna definicja długu, ujawnienie długu emerytalnego.
2 Reforma systemów emerytalnych – likwidacja przywilejów, dokończenie reformy, konkurencja, wiek emerytalny.
3 Wykorzystanie środków unijnych – szansa rozwojowa, co zrobić, żeby je efektywnie spożytkować (marnotrawstwo, wydatki nierozwojowe), jakie stanowisko Polski na perspektywę 2014 – 2020 w kontekście wizji UE 2020.
4 Reforma systemu ochrony zdrowia – jak sprawić, aby sektor się nie zadłużał, zwiększyć satysfakcję obywateli z opieki zdrowotnej, przygotować się na proces starzenia Polaków, wykorzystać starzenie się Europy i rosnący w Europie popyt na usługi zdrowotne do wzrostu eksportu polskich usług ochrony zdrowia i opieki nad seniorami.
5 Prywatyzacja – jakie tempo, ile powinno pozostać w rękach państwa, czy są i powinny być sektory strategiczne.
6 Ułatwienia dla przedsiębiorców – odbiurokratyzowanie, mniej sankcji, sprawniejsze i klarowniejsze procedury, mniejsza korupcja, awans Polski w rankingach jakości otoczenia regulacyjnego biznesu (np. Doing Business, Banku Światowego). Według OECD Polska jest najbardziej przeregulowaną gospodarką spośród krajów OECD – jak to zmienić.
7 Aktywizacja zawodowa Polaków – dobrostan bierze się z pracy, a w Polsce pracuje mało osób – co zrobić, żeby było inaczej, jak zwiększyć aktywność zawodową – zwłaszcza kobiet i seniorów.
8 Wejście do strefy euro – czy to robić, kiedy, czy się spieszyć.
9 Bezpieczeństwo energetyczne – jak je zapewnić, jakie inwestycje wieloletnie, planowanie strategiczne, ile na to wydać. Jakie działania ograniczające popyt na energię.
10 Gospodarka oparta na wiedzy – poprawa jakości kształcenia (wszystkie poziomy), dopasowanie do potrzeb gospodarki, life-long learning.
11 Reforma wymiaru sprawiedliwości – Doing Business (ponad 800 dni egzekucja należności w sądzie), tak samo z prawem pracy, poczucie niemocy.
12 Zwiększenie wydajności administracji publicznej – państwo przynajmniej niewrogie obywatelom, sprawne procedury dla osób prywatnych i prawnych. Stworzenie pozytywnych bodźców, żeby urzędnikom opłacało się usprawniać funkcjonowanie administracji (reformy drugiej generacji).
13 Rozwój infrastruktury, wdrażanie programu Polski cyfrowej – kluczowe zagadnienia dla mobilności na rynku pracy, edukacji, zagranicznych inwestycji.
14 Wyzwania demograficzne – dzietność kluczowa dla rozwoju i pozycji Polski w UE i na świecie, ostatni moment na działanie, państwo stoi plecami do rodziny – czy warto inwestować.
15 Uwolnienie rynku energii, gazu, lotniczego i pocztowego – kiedy dobry moment, jak chronić konsumenta, jak wprowadzić konkurencję.
16 Wydajny system pomocy – powrót do zasady pomocniczości, likwidacja rozdawnictwa, zapobieganie patologiom i pułapce bezradności jako sposób redukcji kosztów.



Sylwetki członków Rady Monitorującej "DGP"

Krzysztof Rybiński Profesor SGH, były wiceprezes Narodowego Banku Polskiego w latach 2004 – 2008. Kierował też m.in. zespołem strategii ekonomicznej Ernst & Young. Był konsultantem Banku Światowego oraz głównym ekonomistą banków ING, BZ WBK oraz w BPH. Ukończył te studia na Wydziale Matematyki i Informatyki oraz na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. Jest doktorem nauk ekonomicznych, habilitację uzyskał na SGH.

Robert Gwiazdowski Doradca ekonomiczno-podatkowy, prezydent Centrum im. Adama Smitha. Między 2006 a 2007 przewodniczył radzie nadzorczej ZUS jako przedstawiciel Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji UW, gdzie w 1984 ukończył studia z wyróżnieniem i jednym z najlepszych wyników w historii wydziału. Jest doktorem habilitowanym nauk prawnych. Znany z komentarzy na tematy społeczno-gospodarcze w mediach.

Ireneusz Jabłoński Członek zarządu i ekspert Centrum im. Adama Smitha w zakresie ekonomii. Pełnił funkcję prezesa PBG Leasing, PKO Leasing Kredyt Tease, dyrektora w BRE Banku oraz wiceprezesa Banku Często- chowa i Banku Pocztowego. Jest absolwentem Politechniki Łódzkiej. Ukończył również studium w INSEAD Fontainebleau (Francja, 2000) w zakresie zarządzania strategicznego w bankowości oraz był stypendystą na University of Wisconsin Milwaukee (USA, 1999).

Maciej Grelowski Przewodniczący rady głównej Business Centre Club. W latach 2005 – 2006 prezes Polskiego Instytutu Dyrektorów. Był również prezesem Orbisu. Wykładowca wyższych uczelni, zdobywał też doświadczenie jako doradca ds. korporacyjnych. Pełnił funkcję członka rady nadzorczej: OFE Kredyt Bank – w latach 2001 – 2004, Softbank S.A. – w latach 2004 – 2005, Opoczno SA – w latach 2006-2007. Do lutego 2007 roku był doradcą zarządu w Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z o.o.

Elżbieta Mączyńska-Ziemacka Prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, pracownik naukowo-badawczy w Instytucie Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. W latach 1994 – 2005 była sekretarzem naukowym Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów. Jest doktorem habilitowanym, profesorem nadzwyczajnym Szkoły Głównej Handlowej. Autorka i redaktor ok. 150 publikacji. Członek Komitetu Redakcyjnego „Ekonomisty” i „Kwartalnika Nauk o Przedsiębiorstwie”.

Wiktor Wojciechowski Członek zarządu i dyrektor działu analitycznego Forum Obywatelskiego Rozwoju, ekspert z zakresu ekonomii pracy. Był również członkiem Rady Edukacji Ekonomicznej NBP. W latach 2004 – 2008 kierował zespołem ds. badań rynku pracy Narodowego Banku Polskiego. Jest doktorem nauk ekonomicznych w Katedrze Międzynarodowych Studiów Porównawczych SGH. Współautor raportu o konsekwencjach zablokowania prywatyzacji pod rządami PiS.

Ryszard Petru Główny ekonomista i dyrektor ds. strategii i nadzoru właścicielskiego BRE Banku. Odpowiada tam za relacje inwestorskie. Do 2008 roku zajmował stanowisko głównego ekonomisty Banku BPH. W latach 2001 – 2004 pracował jako ekonomista ds. Polski i Węgier w Banku Światowym. Był również doradcą Leszka Balcerowicza, wiceprezesa Rady Ministrów i ministra finansów. Zajmował się reformą emerytalną i finansów publicznych. Jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej.

Agnieszka Chłoń-Domińczak Urzędnik państwowy. Pełniła funkcję dyrektora departamentu i podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Była również współpracownikiem Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową oraz konsultantem OECD i Banku Światowego.
W latach 1997 – 1999 pracowała jako analityk i wicedyrektor w biurze pełnomocnika rządu ds. reformy systemów zabezpieczenia społecznego. Jest absolwentką Szkoły Głównej Handlowej.

Stanisława Golinowska Współzałożycielka Fundacji CASE (Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych) oraz ekspert z zakresu polityki społecznej i reform społecznych. Jest członkiem zarządu Komitetu Nauk o Pracy i Polityki Społecznej PAN oraz członkiem Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy kolejnych rządach RP. Jest profesorem nauk ekonomicznych, profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Zdrowia Publicznego Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński.