Za przyjęciem nowelizacji ustawy o wjeździe na terytorium RP, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin oraz niektórych innych ustaw głosowało 382 posłów. 70 posłów wstrzymało się od głosu, nikt nie był przeciwko.
Projekt nowelizacji, którego wnioskodawcą było MSWiA, rząd uznał za pilny. Na posiedzeniu sejmowej Komisji Spraw Wewnętrznych i Administracji, na którym we wtorek odbyło się pierwsze czytanie projektu, wiceszef MSWiA Bartosz Grodecki tłumaczył, że ma ona zapewnić stosowanie przez Polskę rozwiązań przyjętych w umowie o wystąpieniu Wielkiej Brytanii z UE, w tym zachowanie praw pobytowych obywateli Zjednoczonego Królestwa i członków ich rodzin. Ma ona też charakter dostosowawczy - polskiego prawa do przepisów UE.
Wcześniej w rozmowie z PAP Grodecki zwracał uwagę, że zgodnie z zaproponowanymi zmianami obywatelom Wielkiej Brytanii wydawane będą dokumenty pobytowe, analogiczne do wydawanych obywatelom UE, ale z odpowiednią adnotacją. Okres przejściowy po brexicie obowiązuje do końca grudnia, stąd ważne jest, aby nowe przepisy weszły w życie od nowego roku.
Charakter dostosowawczy do prawa unijnego ma kwestia rozszerzenia działania zmienianej ustawy na współmałżonków obywateli RP, którzy do nich dołączają lub z nimi przebywają, a także ograniczenia przepływu osób z uwagi na zagrożenie dla bezpieczeństwa. Nowelizacja wprowadza nowe przesłanki odmowy wydania wizy dla członka rodziny obywateli UE, m.in. złożenie fałszywych zeznań, przedstawienie podrobionych dokumentów lub sytuacja, gdy celem ubiegania się o wizę jest obejście prawa.
Nowela dostosowuje też polskie przepisy do unijnego rozporządzenia w sprawie poprawy zabezpieczeń dowodów osobistych wydawanych obywatelom UE i dokumentów pobytowych wydawanych obywatelom UE i członkom ich rodzin. Zmiana dotyczy m.in. wydawania zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywateli UE w formacie zbliżonym do karty pobytu.
Inna zmiana dostosowawcza dotyczy ujednolicenia nazewnictwa wydawanych dokumentów. Wprowadzone zostaną ponadto przepisy, które pozwolą na zamieszczanie obrazu linii papilarnych w Karcie Pobytowej i w Karcie Stałego Pobytu oraz dokumentach wydawanych obywatelom W. Brytanii.
Kolejna zmiana zawarta w noweli ma umożliwić Straży Granicznej przeprowadzenie wywiadu środowiskowego i dokonania sprawdzenia w miejscu pobytu obywatela UE w przypadku podejrzenia fikcyjnego małżeństwa. Zmieniony ma też zostać organ właściwy do wydawania decyzji o wydaleniu obywatela UE i członka rodziny niebędącego obywatela UE. Dotychczas to był wojewoda - teraz będzie nim komendant oddziału SG lub komendant placówki SG.
O zwiększenie uprawnień SG w trakcie dyskusji na sejmowej komisji pytał poseł Michał Gramatyka (KO). Zwrócił również uwagę na krótki czas na procedowanie ustawy. "Nie ma żadnej potrzeby, żebyśmy pracowali nad tym prawem w takim trybie i w taki sposób. To są w mojej ocenie zbyt ważne uregulowania, żeby pracować nad nimi po łebkach" - ocenił.
Dyrektor departamentu prawa migracyjnego Urzędu do Spraw Cudzoziemców Michał Błeszyński, odpowiadając na pytania posła, tłumaczył, że po zmianie przepisów komendanci oddziałów SG i placówek SG staną się organami właściwymi w sprawach wydalenia obywatela państwa członkowskiego UE, EFTA lub członków ich rodzin. Przepisy te będą również rozciągały się na obywateli Zjednoczonego Królestwa oraz członków ich rodzin, będących beneficjentami umowy wystąpienia i mających prawa pobytowe w Polsce. "Ta kompetencja z wojewodów przejdzie na komendantów oddziałów i placówek SG" - mówił. Zapewniał, że funkcjonariusze SG posiadają niezbędną w tym zakresie wiedzę i ciągle podnoszą swoje kwalifikacje podczas szkoleń.
Odnosząc się do zmiany dotyczącej umożliwienia SG przeprowadzenia wywiadu środowiskowego i dokonania sprawdzenia w miejscu pobytu obywatela UE w przypadku podejrzenia fikcyjnego małżeństwa, zaznaczał natomiast, że funkcjonariusze SG wykonują obecnie takie czynności wobec obywateli państw trzecich na podstawie ustawy o cudzoziemcach.
Poseł Jan Szopiński (Lewica) pytał z kolei m.in. o to, czy po wprowadzeniu nowych przepisów nie nastąpi zdublowanie zadań Policji i SG, jeśli chodzi o kontrole cudzoziemców na terenie kraju. Chciał również wiedzieć jak w praktyce będzie wyglądało sprawdzanie tzw. fikcyjnych małżeństw.
Błeszyński wyjaśniał, że obecnie funkcjonariusze Policji nie są zaangażowani w czynności związane z postępowaniami migracyjnymi. Jak wskazywał, sprawdzanie małżeństw będzie się odbywało tak jak obecnie, m.in. poprzez wywiad środowiskowy.
Nowe przepisy umożliwią również wydanie zaświadczenia potwierdzającego, że istnieje w stosunku do obywatela UE lub członka jego rodziny domniemanie, że są ofiarami handlu ludźmi w rozumieniu Kodeksu karnego. To ma nieść za sobą możliwość skorzystania przez nich z prawa do m.in. pomocy społecznej w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego.
Nowelizacja ma wejść 1 stycznia 2021 r. Wyjątkiem będą przepisy dotyczące nowych zasad wydawania zaświadczeń o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE, kart pobytowych, dokumentów potwierdzających prawo stałego pobytu oraz kart stałego pobytu, które zaczną obowiązywać od 2 sierpnia 2021 r.