Nie jesteśmy w Unii Europejskiej niewolnikami, możemy decydować o przystąpieniu do Unii, możemy też decydować o wystąpieniu z niej - powiedział w czwartek w Bukareszcie główny negocjator UE ds. brexitu Michel Barnier.

Uczestniczący w Europejskim Szczycie Regionów i Miast Barnier zaznaczył, że wyjście z UE to wyłącznie wola społeczeństwa, suwerena, a społeczeństwo brytyjskie opowiedziało się za brexitem.

Największą część swojego ponadgodzinnego wystąpienia Barnier poświecił kontrowersyjnemu mechanizmowi awaryjnemu dotyczącemu Irlandii (ang. backstop). Zakłada on, że w razie braku porozumienia z UE Zjednoczone Królestwo byłoby zmuszone do pozostania w unii celnej i w elementach wspólnego rynku, aby nie dopuścić do powrotu tzw. twardej granicy między Irlandią Płn. a pozostającą w UE Irlandią, co mogłoby zagrozić procesowi pokojowemu na wyspie.

"Kwestia irlandzka jest powodem impasu w Izbie Gmin i jest podwodem, dla którego umowa (porozumienie z UE ws. brexitu – PAP) nie została zatwierdzona przez brytyjski parlament" – zauważył Barnier.

Podkreślił przy tym, że kwestia granicy nie jest teoretyczna i nie jest to kwestia dogmatów. "Można by powiedzieć: panie Barnier, proszę być bardziej elastycznym, ale w Irlandii chodzi o pokój, o stabilność całej wyspy" – wskazał unijny negocjator. Dodał, że pozostająca w UE Irlandia i Irlandia Północna od 20 lat starają się odbudować pokój, co wymaga intensywnej pracy, dlatego nie może tam ponownie powstać granica.

Barnier zwrócił uwagę, że w momencie gdy tylko Irlandia Północna opuści UE, unię celną i wspólny rynek, pojawi się nowa granica wspólnego rynku przechodząca przez środek wyspy. Natomiast UE ma obowiązek ochrony jednolitości rynku, kontroli wszystkich produktów, które się na nim znajdują.

"Musimy kontrolować te produkty w trzech aspektach: bezpieczeństwa konsumentów, bezpieczeństwa żywnościowego, musimy też walczyć z chorobami odzwierzęcymi i te kontrole odbywają się na wszystkich granicach, niezależnie od tego, czy to jest Polska, Portugalia czy Grecja. Wszystkie granice zewnętrzne Unii Europejskiej są miejscami, gdzie kontroluje się produkty, aby chronić konsumentów" – zaznaczył.

Dodał, że produkty, które trafiają do UE, są też kontrolowane pod względem podatkowym i celnym, aby chronić "nasz budżet" i "nasze przedsiębiorstwa". "Kontrolujemy produkty, aby odpowiadały naszym normom i standardom, które obowiązują wszystkich naszych producentów" – oświadczył.

Powiedział też, że granica to kwestia, którą należy rozwiązać i w której UE musi się porozumieć z Wielką Brytanią, tak aby "tej granicy nie było w naszych przyszłych relacjach".

"Musimy mieć konkretne rozwiązanie dla Irlandii, aby uniknąć ponownego powstania granicy, w tym wszelkie środki techniczne do dokonywania tych kontroli w sposób niematerialny na przykład. Na razie nie potrafimy tego zrobić, dlatego musimy znaleźć trwałe rozwiązanie, co przewidujemy w umowie (rozwodowej – PAP), tak aby cała Wielka Brytania pozostała przez okres przejściowy częścią unii celnej, i jest to rozwiązanie, które przyjąłem w procesie negocjacji" – zaznaczył Barnier.

Dodał, że rozwiązanie to zostało zaproponowane przez samych Brytyjczyków, ale część z nich je odrzuca, mówiąc, że UE chce, żeby Wielka Brytania pozostała w unii celnej bezterminowo. "To jest źródło konfliktu w Izbie Gmin i on tam musi zostać rozwiązany" – oświadczył.

Zgodnie z procesem opisanym w artykule 50. traktatu UE Wielka Brytania powinna opuścić Wspólnotę o północy z 29 na 30 marca, czyli za dwa tygodnie. Tymczasem brytyjscy parlamentarzyści już dwukrotnie odrzucili tekst porozumienia z UE ws. brexitu.

W czwartek brytyjska Izba Gmin przyjęła rządowy projekt uchwały wzywający do podjęcia próby opóźnienia brexitu do co najmniej 30 czerwca w razie przyjęcia umowy wyjścia z UE lub nawet dłuższego, jeśli parlament nie poprze żadnego porozumienia ze Wspólnotą.

Przygotowany przez Downing Street tekst - który nie jest na tym etapie wiążący prawnie, ale jest wyraźną instrukcją polityczną parlamentu dla rządu - wyznaczył parlamentarzystom nowy termin graniczny dla przyjęcia jakiejś formy projektu porozumienia z UE ws. warunków opuszczenia Wspólnoty na 20 marca.

W razie braku jakichkolwiek innych ustaleń, niezależnie od przyjętej wcześniej w środę opinii politycznej Izby Gmin przeciwko bezumownemu brexitowi, Wielka Brytania automatycznie opuści Wspólnotę bez umowy o północy z 29 na 30 marca.

8. Europejski Szczyt Regionów i Miast, w którym uczestniczył Barnier, jest największym w Europie spotkaniem samorządowców z całej Unii Europejskiej, w którym biorą udział politycy szczebla krajowego i unijnego. W tym roku odbywa się w Bukareszcie, ponieważ w styczniu Rumunia po raz pierwszy od przystąpienia do UE w 2007 roku przejęła rotacyjną prezydencję w Radzie UE.

Szczyt współorganizują: Europejski Komitet Regionów, który jest zgromadzeniem demokratycznie wybranych lokalnych i regionalnych polityków UE, rumuńska prezydencja Rady UE i główne rumuńskie stowarzyszenia władz lokalnych i regionalnych.