„Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie”
Francis Fukuyama
tłum. Jan Pyka, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2019

Francis Fukuyama odgrzebał starych mistrzów: Platona, Hegla oraz Nietschego. Pożyczył od nich przekonanie, że człowiekowi chodzi w życiu o coś więcej niż tylko istnienie. Postawił więc tezę, że wszyscy dążymy do uznania. To dążenie przybiera różne formy i ma różną intensywność, ale jest wspólne całej ludzkiej rasie. Pogoń za uznaniem prowadzi do przybierania różnych form tożsamości, służących z reguły temu, by poczuć się lepiej. Najciekawiej jest, gdy Fukuyama przyznaje, że liberalna demokracja, której był jednym z piewców, nie potrafiła sobie z tym wyzwaniem – poczucia się lepiej – poradzić.

„Praca bez sensu”
David Graeber
tłum. Mikołaj Denderski, Krytyka Polityczna, Warszawa 2020

Ostatnia książka zmarłego jesienią ubiegłego roku amerykańsko-brytyjskiego antropologa. David Graeber – podobnie jak choćby w wydanym kilka lat temu „Długu” – ponownie trafnie opisał rzeczywistość. Pokazał, że we współczesnym kapitalizmie bardzo wiele ludzkich zajęć to zwyczajne „bullshit jobs”. Nierzadko są niezbyt dobrze płatne, nie dają satysfakcji, nie są społecznie użyteczne, a czasem wręcz szkodzą interesom ogółu. To właśnie tytułowe prace bez sensu – choć można Graeberowską frazę przetłumaczyć dużo mocniej.

„Poza PKB. Mierzmy to, co ma znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego”
Joseph Stiglitz, Jean-Paul Fitoussi, Martine Durand
tłum. Zbigniew Matkowski, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2020

Dorobek prac eksperckiej komisji OECD, która stara się tchnąć nowe życie w krytykę PKB jako uniwersalnego miernika stanu zdrowia gospodarki. Autorzy przekonują, że poleganie na jednym tylko wskaźniku przypomina zachowanie kierowcy, który wpatruje się wyłącznie w licznik prędkości, zapominając, że na desce rozdzielczej znajdują się inne wskaźniki, jak choćby kontrolka paliwa czy obrotów silnika. Tak samo jest teraz w ekonomii – wszyscy wpatrują się w PKB, zapominając o innych wskaźnikach. Czy uda się nam zmienić tę sytuację?

„Republika przekonań. Nowe podejście do ekonomicznej analizy prawa”
Kaushik Basu
tłum. Łukasz Majewski, PWN, Warszawa 2020

Były główny ekonomista Banku Światowego Kaushik Basu proponuje własne podejście do ekonomicznej analizy prawa. Prawo jest dla ekonomii ważne, bo dotyczy gospodarczej praktyki na wielu polach: od ochrony konkurencji aż po sprawy klimatyczne. Autor zastanawia się, jak powinny być skonstruowane przepisy, by nie pozostawały martwą literą, tylko odpowiadały gospodarczej rzeczywistości. A co za tym idzie, nadążały za prawdziwym życiem.

„Rządy ekonomii”
Dani Rodrik
tłum. Grzegorz Kulesza, PWN, Warszawa 2020

Dani Rodrik to jeden z najbardziej interesujących współczesnych ekonomistów. Nobla ciągle nie dostał, ale naukowy dorobek ma imponujący. Regularnie czyni również śmiałe wyprawy w kierunku publicystyki ekonomicznej. Rodrik zasłynął wcześniej krytyką liberalnej globalizacji, w tej książce podejmuje się rozliczenia własnej profesji: ekonomii oraz jej kapłanów – ekonomistów.

„Ludzie chcą zysku, nie wyzysku”
Joseph Stiglitz
tłum. Bartosz Sałbut, PWN, Warszawa 2020

Noblista i arystokrata amerykańskiej ekonomii Joseph Stiglitz nie wnosi tą książką wiele nowego do rozważań nad gospodarką i polityką. Powtarza raczej to, o czym od dekady mówi się i pisze dość szeroko. Dobrze jednak przeczytać i zobaczyć na własne oczy, że nawet taki pieszczoch establishmentu jak Stiglitz mówi, jak wiele musi się zmienić.

„Kompetencje XXI wieku”
Jeremy Lamri
tłum. Agnieszka Zręda, Wolters Kluwer, Warszawa 2021

Zdaniem autora tej książki – twórcy firmy rekrutacyjnej – we współczesnym świecie potrzebne są nowe kompetencje zawodowe. Według Jeremy’ego Lamriego mamy rosnące zapotrzebowanie na umiejętności interakcji i analizy. Ci zaś, którzy bazują na kompetencjach XX-wiecznych – autor nazywa je rutynowymi – mają coraz trudniej. Jak to z tą kreatywnością bywa w praktyce, każdy pewnie może ocenić sam. Warto jednak skonfrontować przypuszczenia Lamriego z rzeczywistością.

„Algorytmiczny lider. Jak być inteligentnym, gdy maszyny są inteligentniejsze od nas”
Mike Walsh
tłum. Michał Romanek, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2020

Czy człowiek przetrwa najnowszą falę innowacji związanych z rozwojem inteligentnych maszyn? Czy w świecie przyszłości będzie istniało jeszcze zapotrzebowanie na ludzką kreatywność oraz na ludzkie przywództwo? Futurysta Mike Walsh podsumowuje w tej książce swoje obfite badania i rozmowy z ekspertami – i powiada: to nie roboty są naszym największym zagrożeniem, lecz raczej niechęć do odkrywania siebie na nowo.

„Od Las Vegas do Wall Street. O tym, jak pokonałem kasyno oraz rynek”
Edward O. Thorp
tłum. Przemysław Janicki, Helion/OnePress, Gliwice 2019

Matematyk Edward Thorp opowiada w tej książce o tym, jak rzucił wyzwanie rynkowi – i wygrał. Thorp uważa, że choć współczesne rynki finansowe są już powszechnie uważane za trochę większe kasyno z trochę większymi wygranymi (i przegranymi), to jednak rządzą się racjonalnymi regułami. A najciekawsze jest ich odkrywanie. Właśnie ten proces – często oparty na umiejętności niezależnego myślenia – opisuje.

„Firmy szybkiego wzrostu”
Aaron Ross, Jason Lemkin
tłum. Katarzyna Mironowicz, Poltext, Warszawa 2019

W kapitalizmie wzrost jest bogiem. Nawet jak go nie potrzeba faktycznie, bo dobrobyt został osiągnięty, to i tak nikt nie chce – lub nie potrafi – z niego zrezygnować. Działające na mniej lub bardziej konkurencyjnych rynkach firmy są od wzrostu uzależnione. Ta książka zasadza się na tym przekonaniu. Jej autorzy obiecują czytelnikowi, że dzięki ich radom można zwiększyć tempo wzrostu swojej organizacji. Dwa razy, trzy razy? Nie, nawet dziesięć razy. Wielu czytelników pewnie się zachwyci. A wy?