Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej i podlega Sejmowi.

NIK kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych. Może też kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, samorządowych osób prawnych i innych samorządowych jednostek organizacyjnych, a także działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych (przedsiębiorców) w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe, a także komunalne, oraz wywiązują się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa.

NIK kontroluje także prywatne podmioty, które:

* wykonują zadania zlecone lub powierzone przez państwo lub samorząd terytorialny,

* wykonują zamówienia publiczne na rzecz państwa lub samorządu terytorialnego,

* organizują lub wykonują prace interwencyjne albo roboty publiczne,

* działają z udziałem państwa lub samorządu terytorialnego, korzystają z mienia państwowego lub samorządowego, w tym także ze środków przyznanych na podstawie umów międzynarodowych,

* korzystają z indywidualnie przyznanej pomocy, poręczenia lub gwarancji udzielonych przez państwo, samorząd terytorialny lub podmioty określone w ustawie o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne oraz udzielają lub korzystają z pomocy podlegającej ustawie o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców,

* wykonują zadania z zakresu powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego,

* wywiązują się ze zobowiązań, do których stosuje się przepisy dotyczące należności budżetowych, gospodarki pozabudżetowej i państwowych funduszy celowych oraz świadczeń pieniężnych na rzecz państwa wynikających ze stosunków cywilnoprawnych.

Janina Kotłowska-Rudnik

Podstawa prawna
* Ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 85, poz. 937 z późn. zm.).
* Ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz.U. nr 79, poz. 484 z późn. zm.).
* Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców (Dz.U. nr 60, poz. 704).