To dokument o charakterze urzędowym sporządzony przez notariusza, stwierdzający dokonanie określonych czynności, np. zawarcie umowy, ugody, złożenie oświadczenia woli o przyjęciu darowizny. Niektóre z tych czynności – pod rygorem nieważności – muszą być zawarte w formie aktu notarialnego (np. sprzedaż nieruchomości, powołanie fundacji), gdyż nakazuje tak ustawa. Jeśli nie ma wymogu ustawowego, o tym, czy dana czynność będzie miała formę aktu notarialnego, decyduje zainteresowana strona.

Umowy, które pod rygorem nieważności muszą mieć formę aktu notarialnego:
* umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości i umowa przenosząca własność nieruchomości (art. 158 k.c.),
* umowa przenosząca prawo użytkowania wieczystego (art. 237 k.c.),
* umowa zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu (art. 172 ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych),
* umowa o dział spadku, jeśli do spadku należy nieruchomość (art. 1037 k.c.),
* umowa spółki partnerskiej (art. 92 k.s.h.),
* umowa spółki komandytowej (art. 106 k.s.h.),
* umowa spółki komandytowo-akcyjnej (art. 131 k.s.h.),
* umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 157 par. 2 k.s.h.).







Akt notarialny powinien zawierać:
* dzień, miesiąc i rok oraz miejsce sporządzenia (w razie potrzeby lub na żądanie strony także godzinę i minutę rozpoczęcia i podpisania aktu),
* imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza,
* imiona, nazwiska, imiona rodziców i miejsce zamieszkania osób fizycznych, nazwę i siedzibę osób prawnych lub innych podmiotów biorących udział w akcie, imiona, nazwiska i miejsce zamieszkania osób działających w imieniu osób prawnych, ich przedstawicieli lub pełnomocników, a także innych osób obecnych przy sporządzaniu aktu,
* oświadczenia stron, z powołaniem się w razie potrzeby na okazane przy akcie dokumenty,
* stwierdzenie, na żądanie stron, faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu,
* stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany,
* podpisy biorących udział w akcie oraz osób obecnych przy sporządzaniu aktu, a także podpis notariusza.






Jeżeli akt notarialny w swej treści zawiera ustanowienie prawa podlegającego ujawnieniu w księdze wieczystej albo dotyczy prawa ujawnionego w księdze wieczystej lub przeniesienia własności nieruchomości, nawet gdy nie ma ona księgi wieczystej – notariusz obowiązany jest zamieścić w tym akcie wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej i przesłać jego wypis właściwemu sądowi, w terminie trzech dni od sporządzenia aktu.
Oryginał aktu notarialnego pozostaje u notariusza. Strony (lub inne uprawnione osoby) otrzymują wypisy aktu notarialnego, które mają moc prawną oryginału

PRZYKŁAD
Pani X chce sporządzić testament. Może zrobić to sama, własnoręcznie na kartce papieru, ale może też powierzyć jego sporządzenie notariuszowi. Wówczas będzie miał on formę aktu notarialnego.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Przy odczytaniu aktu notariusz powinien się przekonać, że osoby biorące udział w czynności dokładnie rozumieją treść oraz znaczenie aktu i że akt jest zgodny z ich wolą..

Teresa Siudem

Podstawa prawna
* Art. 73 par. 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
* Ustawa z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie (tj. Dz.U. z 2002 r. nr 42, poz. 369 z późn. zm.).