Administracja publiczna to jedyny, choć niedoskonały, sposób realizacji zadań państwa na podstawie ustanowionych przepisów prawa. Nie ma przepisów administracyjnego prawa materialnego poza konstytucyjnym zaleceniem mówiącym, że administracja ma działać w interesie publicznym. Z kolei przepisy proceduralne, ujęte w kodeksie postępowania administracyjnego, mają charakter instrukcji wewnętrznej dla urzędników. Urzędnicy podejmują decyzje administracyjne, które są aktami wiążącymi jednostronnie. W każdej decyzji jest element uznaniowości, a więc pewnej dowolności. Im większy jest ten margines, tym większa pokusa korupcji. Od niedawna mamy prawo domagać się dobrego traktowania w urzędzie.

Etyka urzędnicza

Z dniem 1 maja 2004 r. obowiązuje europejski Kodeks Dobrej Administracji. Jest to zbiór standardów określający obowiązki urzędników administracyjnych oraz innych funkcjonariuszy zatrudnionych w urzędach i instytucjach państwowych. Akt ten stanowi, że podstawowym prawem obywatela UE jest domaganie się zgodnego z prawem rozpatrzenia sprawy wniesionej do urzędu bez zbędnej zwłoki, a jeśli obywatel poniósł szkodę w wyniku działań administracyjnych – należy się mu odszkodowanie. Kodeks jest lapidarny, zawiera zaledwie 27 artykułów, ale ujmuje w nich wszystkie podstawowe zasady „dobrej praktyki”.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Kodeks Dobrej Administracji nakazuje urzędnikom nie tylko respektowanie prawa, uczciwość, uprzejmość, bezstronność, ale także obowiązek odpowiadania na pisma w języku obywatela wnoszącego pismo oraz prawo złożenia skargi do europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

Administracja zespolona

Pojęcie administracji zespolonej zostało wprowadzone w Polsce w ramach reformy administracji z 1998 r. Na szczeblu wojewódzkim wyraża się w nazwie – zespolona administracja rządowa. Jej zwierzchnikiem jest wojewoda, który w szczególności kieruje nią i koordynuje jej działalność. Zadania i kompetencje określone w rozmaitych ustawach wykonują w imieniu wojewody, działający pod jego zwierzchnictwem, kierownicy zespolonych służb inspekcji i straży wojewódzkich (inspekcje: sanitarna, handlowa, weterynaryjna, farmaceutyczna, oświatowa, budowlana, straż pożarna). Administracja niezespolona w Polsce jest częścią administracji rządowej w terenie. W przeciwieństwie do administracji zespolonej nie jest podległa wojewodzie, tylko poszczególnym ministerstwom, jak w przypadku urzędu skarbowego czy urzędu celnego.

Janina Kotłowska-Rudnik

Podstawa prawna
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1071 z późn. zm.)