Instytucja czynnego żalu sprowadza się do dobrowolnego przyznania się do popełnienia lub zaniechania danego czynu. Wówczas zastosowanie mają przepisy kodeksu karnego skarbowego . Zgodnie z art. 16 § 1 KKS nie podlega bowiem karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając przy tym istotne okoliczności tego czynu.

W aspekcie podatkowym czynny żal pozwala uniknąć grzywny za zaniechanie obowiązku podatkowego. Skorzystać z instytucji czynnego żalu możemy nie tylko poprzez tradycyjną formę listu wysłanego na adres właściwego urzędu, w którym poinformujemy o popełnieniu czynu zabronionego. Odpowiednią formą będzie złożenie e-deklaracji, czy wykorzystanie e-podpisu lub konta ePUAP.

Czynny żal nie będzie skuteczny, gdy podatnik:
• został już wezwany w związku z popełnionym czynem zabronionym, a organy podatkowe udokumentowały już popełnienie przestępstwa;
• jest w trakcie postępowania kontrolnego;
• zorganizował grupę bądź nakłaniał inną osobę w celu popełnienia przestępstwa skarbowego.