KNF: przepisy karne ustaw regulujących rynek kapitałowy nadal obowiązują

Mimo wejścia w życie Rozporządzenia MAR, w ocenie KNF przepisy karne i administracyjne ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej, do dnia ich wyraźnego uchylenia, nadal obowiązują i mogą stanowić podstawę ukarania sprawcy przestępstwa lub deliktu administracyjnego.

W związku z doniesieniami medialnymi oraz wypowiedziami niektórych prawników i lobbystów sugerujących, że wejście w życie Rozporządzenia MAR w sprawie nadużyć na rynku (Market Abuse Regulation) doprowadziło do zniesienia karalności niektórych czynów wymienionych w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, UKNF zwraca uwagę na swojej stronie internetowej, że ewentualna kolizja przepisów polskich z przepisami rozporządzenia MAR nie oznacza, że polskie przepisy zostają uchylone.

"Co najwyżej ograniczony zostaje zakres stosowania konkretnego przepisu w danym stanie faktycznym”, czytamy w informacji UKNF. Urząd poinformował PAP we wtorek, że ostatnie sformułowanie odnosi się do sytuacji, gdy dany stan faktyczny normowany jest dwoma kategoriami przepisów – unijnymi i polskimi. W takim wypadku należy dokładnie zbadać zakres normowania obu przepisów, może się bowiem zdarzyć, że przepisy pozornie podobne, nie pokrywają się zakresami. Np. rozporządzenie unijne reguluje daną kwestię na potrzeby zdefiniowania obowiązków administracyjnych, a przepisy polskie regulują daną kwestię na potrzeby nałożenia sankcji karnej. W takiej sytuacji nie dochodzi do kolizji, zastosowanie znajdą oba przepisy.

W sytuacji gdyby okazało się, że zakres normowania pokrywa się, istotne jest, czy przepisy rozporządzenia UE i polskiej ustawy regulują dane obowiązki w sposób odmienny. W przypadku zbieżnej regulacji problem kolizji przestaje de facto istnieć, bowiem wykonanie obowiązków z rozporządzenia stanowi równocześnie wykonanie obowiązków z ustawy. Do takiego stanu dochodzi najczęściej w przypadku rozporządzenia MAR oraz ustawy o obrocie instrumentami finansowymi w zakresie regulacji dot. informacji poufnych.

W zakresie sankcjonowania przepisów rozporządzenia MAR, UKNF zwraca uwagę, że dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/57/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie sankcji karnych za nadużycia na rynku (dalej: „dyrektywa MAD II”) została przyjęta na podstawie art. 83 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Stosownie do wskazanego przepisu, jeżeli zbliżanie przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich w sprawach karnych okaże się niezbędne w celu zapewnienia skutecznego wprowadzania w życie polityki Unii w dziedzinie, która stała się przedmiotem środków harmonizujących, dyrektywy mogą ustanowić normy minimalne odnoszące się do określania przestępstw oraz kar w danej dziedzinie. Ustalenie minimalnych norm nie wyłącza kompetencji Państwa Członkowskiego do przyjęcia innych lub dodatkowych rozwiązań karnych.

Wątpliwości mogłoby budzić to, dlaczego w sprawie rozporządzenia MAR UKNF powołuje się na art 83 Traktatu, który jest podstawą dyrektywy MAD II. Rozporządzenie MAR ustanawia szereg zakazów i nakazów, do których przestrzegania zobowiązane są podmioty nadzorowane, informuje UKNF PAP. W celu zapewnienia przestrzegania powyższych norm prawodawca unijny nałożył na państwa członkowskie obowiązek sankcjonowania naruszeń przepisów MAR zarówno przez prawo administracyjne jak i karne. Dyrektywa MAD II określa minimalne wymogi w zakresie sankcji karnych za naruszenie niektórych obowiązków nałożonych przez rozporządzenie MAR. Z kolei sankcje administracyjne za naruszenie rozporządzenia MAR przewidziane są w samym rozporządzeniu. Dlatego też UKNF - mówiąc o sankcjonowaniu rozporządzenia MAR, na gruncie przepisów karnych, odwołuje się do dyrektywy MAD II.

W konsekwencji oznacza to, że przepisy karne ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (dalej: „ustawa o ofercie publicznej”) pozostają w mocy i mogą stanowić podstawę do nałożenia kary na podmiot naruszający te normy.

Inaczej mówiąc wejście w życie postanowień rozporządzenia MAR i dyrektywy MAD II nakłada na państwo członkowskie obowiązek spenalizowania zachowań określonych w wyżej wskazanych aktach prawnych. Nie stanowi natomiast przeszkody do przyjęcia własnych dodatkowych rozwiązań karnych. Wejście w życie przepisów rozporządzenia MAR i dyrektywy MAD II nie doprowadziło do depenalizacji, wprost przeciwnie rozszerzyło zakres czynów stanowiących naruszenie prawa, czytamy w informacji UKNF.

Rozporządzenie MAR uchwalono 16 kwietnia 2014 r., a niektóre jego przepisy weszły w życie w dniu 2 lipca 2014 r., jednakże w odniesieniu do najbardziej istotnych postanowień wprowadzono dwuletnie vacatio legis do 3 lipca br., by dać emitentom odpowiedni czas na dostosowanie się do nowych przepisów.

Najistotniejsze zmiany wprowadzane przez Rozporządzenie MAR związane są m.in. z rozszerzeniem obowiązków w zakresie raportowania transakcji instrumentami finansowymi przez członków organów spółki oraz osoby z nimi związane, rozszerzeniem istniejących do tej pory przepisów dotyczących nadużyć na rynku o nadużycia na alternatywnych systemach obrotu czy maklerskich platformach kojarzenia ofert, wprowadzeniem zakazu stosowania prowadzących do nadużyć strategii realizowanych za pomocą transakcji wysokich częstotliwości - elektronicznych transakcji, dokonywanych przy pomocy komputerowych algorytmów. (PAP)