O uczczenie minutą ciszy godz. "W", czyli 17, w której wybuchło 1 sierpnia 1944 r. powstanie warszawskie zaapelowali w podpisanej w środę odezwie szefowie Związku Powstańców Warszawskich i Światowego Związku Żołnierzy AK oraz władze Warszawy.
Apel podpisali zastępca prezesa Związku Powstańców Warszawskich Zbigniew Galperyn, prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Leszek Żukowski i prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz.
"Zwracamy się do mieszkańców Warszawy, aby jak co roku, 1 sierpnia w godzinę +W+, uczcili minutą ciszy pamięć o wydarzeniach sprzed 72 lat. Powstańcy warszawscy przeszli wiele prób. Pierwszą była walka, za którą tak wielu zapłaciło cenę najwyższą. Kolejnymi – lata powojenne, gdy prześladowani, upokarzani i więzieni zmuszani byli do zaprzeczania prawdzie historycznej dla korzyści ówcześnie rządzących. W wolnej Polsce przywrócono im należny szacunek i cześć" - głosi apel.
Jak zaznaczono w nim, 1 sierpnia to święto powstańców, które pozwala im na zadumę nad przebytą drogą, "a nam na wyrażenie wdzięczności za wartości, które dla nas ocalili". "1 sierpnia, o godz. 17.00, w stolicy rozlegną się syreny – zatrzymajmy się wtedy na chwilę i skierujmy myśli ku tym, którzy 72 lat temu, przez 63 dni, walczyli za nasze miasto, za wolność. Uczcijmy wspólnie pamięć o bohaterach w zgodzie i pojednaniu" - napisano w apelu, który odczytała prezydent Warszawy.
Jak podkreśliła, powstanie nigdy nie będzie wymazane z tożsamości Warszawy. "To była największa hekatomba, zginęło 200 tys. osób, w tym bardzo dużo ludności cywilnej, na samej Woli w ciągu trzech dni zamordowano 50 tys. osób. Na zawsze pozostanie ono ważnym momentem w naszej historii. Żyje już coraz mniej osób, które brały w nim udział, dlatego tym bardziej powinniśmy wyrażać im wdzięczność, cześć i szacunek. Dlatego zachęcam mieszkańców Warszawy i wszystkich, którzy 1 sierpnia będą przebywać w stolicy, by o godz. 17 zatrzymali się i uczcili tych, którzy poszli wówczas walczyć" - zaznaczyła.
W godzinę "W" w stolicy przez minutę zabrzmią syreny alarmowe. Oprócz ponad 50 stacjonarnych syren systemu miejskiego zaplanowano uruchomienie syren ręcznych na Mokotowie, Ursynowie, Pradze Północ i Południe, Powązkach, w Śródmieściu oraz w Wilanowie i we Włochach.
Jak dodała prezydent, w Warszawie jest ponad 400 miejsc pamięci powstania w postaci pomników, tablic i upamiętnień w miejscach zagłady, ulicznych egzekucji i walk. W noc poprzedzającą rocznicę zrywu strażnicy miejscy z pomocą harcerzy złożą tam wieńce od władz miasta w żółto-czerwonych, stołecznych barwach.
1 sierpnia kursować będzie również pięć specjalnych linii autobusowych i jedna tramwajowa, które zapewnią dojazd do Muzeum Powstania Warszawskiego i stołecznych cmentarzy.
Główne uroczystości związane z 72. rocznicą wybuchu powstania warszawskiego rozpoczną się już w piątek 29 lipca na Żoliborzu, przy kamieniu poświęconym "Żołnierzom Żywiciela". W sobotę w Parku Wolności przy Muzeum Powstania Warszawskiego podczas spotkania prezydenta Andrzeja Dudy i prezydent Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz z powstańcami zostaną wręczone ordery i odznaczenia państwowe.
Następnego dnia zaplanowano uroczystą sesję Rady Warszawy na Zamku Królewskim, podczas której tytuł honorowego obywatela miasta ma otrzymać prof. Adam Strzembosz. Wieczorem przy pomniku Powstania Warszawskiego na pl. Krasińskich odbędzie się uroczysta msza św. polowa, apel pamięci i koncert "Nowe Pokolenie 16/44". 31 lipca w nocy na Maszcie Wolności na Rondzie Radosława zostanie zawieszona flaga narodowa ze znakiem Polski Walczącej, która będzie tam powiewała przez 63 dni.
1 sierpnia uroczystości rozpocznie złożenie kwiatów przy znajdującej się przy ul. Filtrowej tablicy upamiętniającej podpisanie przez dowódcę okręgu warszawskiego AK płk. Antoniego Chruściela "Montera" rozkazu rozpoczęcia powstania. Później zaplanowano uroczystości przy pomniku "Mokotów Walczący - 1944" w Parku Dreszera, zmianę posterunku honorowego i złożenie kwiatów przy Grobie Nieznanego Żołnierza, a także składanie wiązanek przed pomnikiem gen. Stefana Roweckiego "Grota" oraz uroczystość przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.
Część popołudniową obchodów zainauguruje złożenie kwiatów przy grobie gen. Antoniego Chruściela "Montera" i uroczystość przy pomniku Gloria Victis na Wojskowych Powązkach o godz. 17. Później odbędą się uroczystości przy pomniku "Polegli-Niepokonani" na Cmentarzu Powstańcu Warszawy i msza św. polowa oraz rozpalenie Ogniska Pamięci na Kopcu Powstania Warszawskiego. Na pl. Piłsudskiego będzie można wziąć udział we wspólnym śpiewaniu piosenek powstańczych, a o północy w Muzeum Powstania Warszawskiego odbędzie się premiera spektaklu "gdzie ty idziesz dziewczynko" w reż. Agnieszki Glińskiej.
Wśród obchodów rocznicowych zaplanowano też 5 sierpnia uroczystość poświęconą zdobyciu przez Batalion "Zośka" obozu Gęsiówka. Późnym popołudniem odbędzie się uroczystość w hołdzie ludności cywilnej Woli przed pomnikiem poświęconym mieszkańcom Woli zamordowanym w powstaniu warszawskim. Później będzie miał miejsce Marsz Pamięci w kierunku Parku Powstańców Warszawy, gdzie w miejscu wystawy upamiętniającej cywilne ofiary zrywu zostaną zapalone znicze.
Powstanie warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 r. do walki w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. powstańców. Planowane na kilka dni trwało ponad dwa miesiące. W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie spalone i zburzone. (PAP)