Zwyczaj przyjmowania przez papieży imion pojawił się wraz z wybraniem na Ojca Świętego Mercuriusa w 536 roku naszej ery. Jego świeckie imię pochodziło od pogańskiego bóstwa, co dla najwyższego hierarchy Kościoła chrześcijańskiego było niezręczne. Dlatego Mercurius przyjął imię Jan II (w latach 523526 był papież Jan – teraz nazywany Janem I). Ostatnim biskupem Rzymu, który posługiwał się swoim imieniem z chrztu świętego, był Marcelyn II. Z kolei papież Jan Paweł I był pierwszym, który zdecydował się na przybranie podwójnego imienia.
Najpopularniejszym imieniem obieranym przez papieży był Jan. W historii Kościoła było 21 papieży, którzy nosili to imię. Dwa następne pod względem częstotliwości wybierania to Benedykt i Grzegorz. Każde z nich nosiło 16 papieży. Dalej jest Klemens (14 papieży), Innocenty (13), Leon (13), Pius (12) i Stefan (9). Mniej popularne to Anastazy, Eugeniusz, Sergiusz, Honoriusz (każdy po 4 papieży). Listę zamykają imiona, które obierano tylko raz. W tym Franciszek.
Imię papieskie ma głęboką symbolikę. Wybór nowego miana to odpowiedź na pierwsze pytanie, jakie otrzymuje nowo wybrany papież. Benedykt XVI mówił, że wybrał swoje imię dlatego, że wzorem był mu Benedykt XV, który przeprowadził Kościół przez zawieruchę I wojny światowej.
Franciszek to imię z tradycją w Kościele. Święty Franciszek z Asyżu jest jednym z największych katolickich świętych. Nie uznawał trendów epoki, które starały się wtłoczyć wiarę w ramy rozumu. Model jego życia i wiary, prostego i skromnego, przeciwstawia się czasem bardziej racjonalnemu modelowi innych świętych epoki średniowiecza, tj. św. Tomasza z Akwinu. Przez wybór takiego imienia nowy papież może chcieć powiedzieć, że nastał czas religijności wyciszonej i skromnej.
Przed wyborem papieża na nieoficjalnej giełdzie imion pojawiało się kilka typów, w zależności od tego, co nowy papież chciałby osiągnąć w ramach swojego pontyfikatu. Stawiano między innymi na kolejnego Leona, co by nawiązywało do papieża Leona XIII, autora ważnej z punktu widzenia społecznej nauki Kościoła – encykliki Rerum Novarum. Wybór imienia Jan mógłby nawiązywać do papieża Jana XXIII, który zwołał sobór watykański II. Śmiałym wyborem byłby Celestyn, w nawiązaniu do Celestyna V, ostatniego papieża, który zrezygnował z tej funkcji w 1294.