Już w niedzielę pierwsza tura wyborów prezydenckich. Oto podsumowanie poglądów głównych kandydatów na temat spraw najważniejszych dla wyborców
ANDRZEJ DUDAWIZJA PREZYDENTURYPolityka kontynuacji i obrona zdobyczy „dobrej zmiany”. Zamierza pilnować, by Polska nie zeszła ze ścieżki obranej w 2015 r. – Ja kandyduję po to, aby nikt nas o pięć lat nie cofnął – mówił w Stalowej Woli. Stąd obietnica dalszej zgodnej współpracy z rządem.Gospodarka – Plan na te najbliższe lata to plan wielkich inwestycji strategicznych, które będą kołem zamachowym naszej gospodarki i nie tylko wyprowadzą nas z kryzysu, ale poprowadzą nas drogą rozwoju na najbliższe lata – mówił w Stalowej Woli.W kampanii wyborczej pominięto temat gospodarki. Trudno wskazać socjalistę bądź liberała Ochrona zdrowia Na finiszu kampanii złożył projekt ustawy o Funduszu Medycznym z rocznym budżetem w wysokości 4 mld zł. Pieniądze mają być przeznaczone na leczenie chorób rzadkich, onkologię i infrastrukturę szpitalną. Zapewnia, że cel 6 proc. PKB na zdrowie jest aktualny.Polityka społecznaUważa, że jest gwarantem tego, że 500+ i 13. emerytura nie zostaną skasowane. Chciałby dołożyć do tego jeszcze 14. emeryturę.Polityka zagraniczna Zacieśnianie relacji z Ameryką – w tym pozyskanie jej technologii i kapitału do budowy elektrowni atomowej. O UE raz mówi, że to „wyobrażona wspólnota”, a kiedy indziej, że „Unia to my”. Uważa, że wymaga ona reformy polegającej na zwiększeniu roli parlamentów krajowych.Energia i klimat Wydobycie węgla to służba dla Polski – mówił w górnikom z Turowa. Zwłaszcza że – jak podkreśla – zapasów czarnego złota mamy na 200 lat. Jednocześnie forsuje projekt polskiego atomu. Neutralność klimatyczna – tak, ale nie dekarbonizacja za wszelką cenę.Sądy Domknięcie zmian zgodnie z obranym kursem, bo „to reforma, która zmierza w dobrym kierunku”. Ostatnio często ubolewał, że w zawodzie nadal są sędziowie orzekający za PRL. – Część środowiska (…) to beneficjenci czasów komunistycznych. Ci ludzie powinni odejść – mówił.Obronność Wiąże ogromne nadzieje z powstaniem w Polsce Fort Trump, choć jego ostatnia wizyta w Białym Domu nie przyniosła w tej sprawie nowych konkretów. Wydatki na obronność powinny według niego wzrosnąć do 2,5 proc. PKB. Kontrakty na F-35 to filar modernizacji polskiej armii.Edukacja – Nie możemy pozwolić, żeby nasze dzieci były wychowane w jakichś obcych ideologiach. Szkoła ma uczyć naszej tradycji i naszej kultury – podkreśla. Uważa, że reforma szkolnictwa przynosi efekty, choć zarobki nauczycieli i programy nauczania to „cały czas wielkie zadanie”.Sprawy światopoglądowe Jest orędownikiem ochrony tradycyjnego modelu rodziny i małżeństwa. Zawetuje przepisy zezwalające na śluby par jednopłciowych. LGBT jest według niego ideologią. – To jest taki neobolszewizm – mówił w Brzegu. Rozważyłby podpisanie ustawy o związkach partnerskich.
RAFAŁ TRZASKOWSKI
Wizja prezydentury
– Nie będę prezydentem totalnej opozycji – zapowiada. Jego zdaniem głowa państwa wywodząca się z opozycji to „gwarancja, że rządowi ktoś będzie patrzył na ręce, a jest na co patrzeć”. Nie wyklucza współpracy z PiS, szczególnie w walce z kryzysem i negocjacjach z UE.
Gospodarka
Zamiast gigantycznych przedsięwzięć zarządzanych centralnie „inwestycje za rogiem” realizowane przez centra rozwoju stworzone w miastach powiatowych. Chciałby dopłacać polskim rodzinom 10 tys. zł do inwestycji ekologicznych – np. wymiany pieca.
Ochrona zdrowia
Zapowiada, że jego pierwszą inicjatywą ustawodawczą będzie ustawa o zwiększeniu nakładów na zdrowie do 6 proc. PKB. Składka ma pozostać na tym samym poziomie, a dodatkowe fundusze pochodziłyby z budżetu. Chce podwyżek dla personelu medycznego.
Polityka społeczna
Deklaruje, że zawetuje każdą ustawę o podniesieniu wieku emerytalnego. Docelowo postuluje system, w którym obywatele sami będą decydować, jak długo chcą pracować, a jednocześnie opłacać się będzie dłużej być aktywnym zawodowo. 500+ należy utrzymać.
Polityka zagraniczna
UE jest kluczowym partnerem w walce z globalnymi wyzwaniami jak klimat i epidemie. Prezydent powinien działać na rzecz poszanowania unijnych wartości i wyciągnięcia naszego kraju z marginesu Wspólnoty. – Polska będzie partnerem dla USA, jeżeli będzie mocna w UE – mówił.
Energia i klimat
Stopniowe odchodzenie od węgla i niwelowanie strat z pomocą funduszy unijnych. Najpóźniej w 2030 r. trzeba skończyć z ogrzewaniem węglem domów. Neutralność klimatyczna w 2050 r. i walka o czyste powietrze powinny być naszymi priorytetami.
Sądy
Choć przyznał, że obóz rządzący trafnie zdiagnozował bolączki wymiaru sprawiedliwości, to uważa jego metody działania za destrukcyjne. – Będę wypalać żelazem to, co zrobił PiS – deklaruje. Zapowiada przywrócenie niezależności sądów i odpartyjnienie wyborów do KRS.
Obronność
Polska powinna bardziej zaangażować się w NATO, a także pogłębiać współpracę obronną w ramach UE. Kandydat zapowiada „audyt bezpieczeństwa narodowego”, aby ustalić rzeczywisty stan polskiej armii. Obiecuje, że utrzyma Wojska Obrony Terytorialnej.
Edukacja
Zapowiada, że położy nacisk na wyrównywanie szans edukacyjnych: utworzy prezydencki fundusz stypendialny dla 50 tys. najzdolniejszych uczniów z mniejszych i średnich miast oraz wsi. Obiecuje też walkę o podwyżki dla nauczycieli.
Sprawy światopoglądowe
Legalizacja związków partnerskich i świeckie państwo. Chce zadbać, by kobiety traktowano na równi z mężczyznami, a ich głos stał się bardziej słyszalny. – Nie może być sytuacji, w której 10 smutnych panów w garniturach rozmawia o aborcji – mówił.
SZYMON HOŁOWNIA
Wizja prezydentury
Zamierza dbać o to, by żadna partia nie stała się ważniejsza niż państwo i łagodzić spory religijne, klasowe, światopoglądowe. Kancelaria powinna otworzyć politykę na społeczeństwo – m.in. organizować panele obywatelskie i eksperckie czy wysłuchania publiczne.
Gospodarka
VAT i PIT powinny pozostać bez zmian, a kwotę wolną należy waloryzować. Jest przeciwny zakazowi handlu w niedzielę. Zasiłek dla bezrobotnych trzeba podwyższyć do 2 tys. zł brutto. CPK i przekop Mierzei Wiślanej powinny być jego zdaniem wstrzymane.
Ochrona zdrowia
7 proc. PKB na zdrowie. Konieczne są podwyżki dla personelu medycznego i odciążenie go od „papierologii”. System trzeba oprzeć na podstawowej opiece zdrowotnej, co umożliwiłoby skrócenie kolejek na SOR-ach i ograniczenie liczby przyjęć do szpitali.
Polityka społeczna
Zawetowałby ustawę o podwyższeniu wieku emerytalnego. Ludzie powinni sami decydować, kiedy chcą przejść na emeryturę, wiedząc, że od tego zależy wysokość świadczenia. Trzeba promować najem długoterminowy (w dobrych warunkach i cenach) i odchodzić od lokali na własność.
Polityka zagraniczna
– Nie możemy opierać naszej polityki zagranicznej wyłącznie na relacjach z Waszyngtonem Donalda Trumpa i kompletnie abdykować z roli w UE – mówił w DGP. Zapewnia, że dogada się z Macronem i Merkel. Jego priorytetem są też dobre stosunki z Ukrainą.
Energia i klimat
W 2050 r. 75 proc. energii musi pochodzić z odnawialnych źródeł energii, a reszta z gazu (z niego też trzeba w końcu zrezygnować). Chce sięgać po weto przy każdej ustawie, która opóźniałaby osiągnięcie neutralności klimatycznej.
Sądy
Obiecuje odebrać ślubowanie od trójki prawidłowo wybranych sędziów TK niezaprzysiężonych przez Dudę i zgłosić projekt o weryfikacji orzeczeń trybunału zapadłych w wadliwych składach. KRS ma zostać odpolityczniona.
Obronność
Polska powinna mocniej angażować się we współpracę obronną w ramach UE, co dałoby też szanse rozwoju rodzimym firmom. Chce, by do służby mogli wrócić doświadczeni żołnierze, którzy odeszli z powodów politycznych, a wojsko skupiło się na szkoleniu i planowaniu.
Edukacja
Edukację trzeba „obłożyć kompresami i pozwolić dojść do siebie”. Żadnych reform systemowych w kolejnych latach. Program szkół powinien akcentować kwestie kryzysu klimatycznego, a nauczyciele rozwijać u uczniów kompetencje miękkie.Zarobki belfrów: minimum 3,8 tys. zł netto.
Sprawy światopoglądowe
Podpisze ustawę o związkach partnerskich, ale nie zgodzi się na małżeństwa jednopłciowe. Przepisów o aborcji nie należy według niego w tej chwili zmieniać. Postuluje „przyjazny” rozdział Kościoła od państwa. Zamiast Funduszu Kościelnego – dobrowolny odpis podatkowy.
WŁADYSŁAW KOSINIAK-KAMYSZ
Wizja prezydentury
Prezydent powinien godzić i łączyć różne środowiska od prawa do lewa. Szczególnie w sytuacji, gdy Sejm i rząd są domeną PiS, a PO dominuje w Senacie. – Mam tę zdolność zgłaszania projektów, za którymi wszyscy głosują i z którymi dobrze się czują – chwalił się wyborcom.
Gospodarka
Proponuje dobrowolny ZUS dla przedsiębiorców i obniżkę VAT do 15 proc. Kwota wolna od podatku powinna zostać podniesiona do 8 tys. zł. Popiera pomysł stworzenia samorządu przedsiębiorców. Nie jest fanem CPK i innych wielkich projektów.
Ochrona zdrowia
Zwiększenie wydatków do 6,8 proc. PKB i wzrost zarobków personelu szpitalnego o 30 proc. Postuluje podwyższenie limitów przyjęć na studia medyczne i specjalizacje oraz większy nacisk na profilaktykę zdrowotną. Jest za tym, by in vitro i antykoncepcja były refundowane.
Polityka społeczna
Wiek emerytalny należy zostawić bez zmian, a 500+ co roku waloryzować. Zgłosi projekt podwyższający do 1 tys. zł pomoc dla rodziców niepełnosprawnych dzieci. Państwo powinno dofinansować młodym do 50 tys. zł wkładu własnego na kredyt mieszkaniowy.
Polityka zagraniczna
– Im bardziej osiadamy na antypodach UE, tym bardziej uzależniamy się do Stanów Zjednoczonych – uważa. Naszym celem powinna być odbudowa pozycji w Unii i zajęcie w niej miejsca zwolnionego przez Wielką Brytanię. Dopiero wtedy sojusz z USA będzie prawdziwie partnerski.
Energia i klimat
Odejście od węgla do 2035 r. jest według niego niemożliwe, choć planuje embargo na surowiec z Rosji. Sukcesem będzie, jeśli do 2030 r. połowa energii będzie pochodzić z OZE. Mówi, że „nie wierzy w dużą elektrownię atomową w Polsce”. Jest za rozwojem morskich farm wiatrowych.
Sądy
„Całościowa reforma wymiaru sprawiedliwości” to jego najpilniejszy priorytet. Obiecuje m.in. wprowadzić sędziów pokoju oraz powszechne wybory członków KRS i prokuratora generalnego, obniżyć opłaty sądowe i skrócić procedury.
Obronność
Trzeba umacniać relacje militarne z Ameryką i NATO, w tym walczyć o zwiększenie u nas stałego kontyngentu wojsk USA, ale też modernizować polskie wojsko. Realnym gwarantem bezpieczeństwa są zgoda i współpraca w społeczeństwie, nie tylko armia i sojusze.
Edukacja
Szkoła powinna uczyć podstaw prawa i ekonomii, ekologii i zdrowego trybu życia, oddzielania prawdy od fake newsów. Opowiada się za finansowaniem pensji nauczycieli z budżetu ogólnego. Ich średnia płaca musi równać się przeciętnemu wynagrodzeniu.
Sprawy światopoglądowe
Chce referendum w sprawie związków partnerskich. Nie podpisałby ustawy o małżeństwach homoseksualnych. Jest za utrzymaniem obecnej ustawy aborcyjnej. – Państwo musi pozostać świeckie, bo wyznaniowe źle kończą – mówił za papieżem Franciszkiem.
KRZYSZTOF BOSAK
Wizja prezydentury
Głowę państwa widzi jako ojca narodu. Filarami jego prezydentury mają być obrona wolności gospodarczej i tradycyjnych wartości, a także „realna ochrona interesów narodowych” i polskiej suwerenności przed wpływami zewnętrznymi – szczególnie UE.
Gospodarka
Nie podpisze żadnej ustawy podnoszącej podatki. Za cel stawia sobie podniesienie kwoty wolnej do 31,2 tys. zł, obniżkę VAT na żywność i wprowadzenie dobrowolnego ZUS dla przedsiębiorców. Chce też redukcji biurokracji i osobistej odpowiedzialności urzędników za błędy.
Ochrona zdrowia
Zamiast podnosić składki, trzeba efektywniej je wydawać – i ograniczać biurokrację. Należy dopuścić podmioty prywatne i rozwiązania rynkowe do systemu publicznego (np. bon zdrowotny na skorzystanie z placówki komercyjnej).
Polityka społeczna
Jest zwolennikiem emerytury obywatelskiej (pewna kwota dla każdego) i likwidacji ZUS. – Każdy powinien martwić się o swoją emeryturę i nikogo nie należy uszczęśliwiać na siłę – mówi. Uważa, że nie ma potrzeby podwyższania wieku emerytalnego.
Polityka zagraniczna
Powinniśmy opuścić UE, gdy będziemy na to gotowi politycznie i gospodarczo – przekonuje. Uważa, że podejście PiS do USA „ociera się o wasalizm”. W zamian proponuje powrót do „dyplomacji klasycznej” i dumną obronę interesów narodowych na wzór Węgier.
Energia i klimat
Gospodarka neutralna klimatycznie to lewicowa utopia. Wygaszenie kopalń jest niemożliwe w dającym się przewidzieć czasie. Należy raczej poprawiać efektywność bloków węglowych. Energia z atomu to jedyna opcja, która może kiedyś zastąpić czarne złoto.
Sądy
Sędziowie TK, SN i członkowie KRS mają być powoływani dożywotnio. Warunkiem ubiegania się o urząd sędziowski ma być minimum 10 lat stażu w innym zawodzie prawniczym. Opowiada się za wprowadzeniem sędziów pokoju do rozstrzygania drobnych spraw.
Obronność
Należy postawić na rozwijanie polskich kompetencji obronnych, zwłaszcza modernizację własnej armii, a nie płacić za utrzymanie żołnierzy USA. Twierdzi, że polscy politycy „zrobili jakiś fetysz z tego, że jeśli amerykańskie wojska tutaj będą, to będziemy bezpieczni”.
Edukacja
Rodziny powinny mieć większy wpływ na model kształcenia swoich dzieci, dlatego postuluje wprowadzenie bonu edukacyjnego, który pozwoliłby rodzicom zakładać małe szkoły lub opłacać czesne w placówkach uczących zgodnie z ich przekonaniami.
Sprawy światopoglądowe
Nie zgadza się ani na małżeństwa homoseksualne, ani na związki partnerskie. Aborcja powinna być całkowicie zakazana. Porządek państwowy powinien być oparty na normach chrześcijańskich.
ROBERT BIEDROŃ
Wizja prezydentury
– Chcę zwrócić się do Polski zostawionej z tyłu, rozczarowanej ofertą prawicy w ostatnich latach – przekonywał w DGP, dodając, że jego drogowskazem będzie konstytucja. Obiecuje „stać po stronie słabszych, obrażanych, szykanowanych”.
Gospodarka
Domaga się, by sprawiedliwe podatki płacili w Polsce giganci internetowi i księża. Jest za obniżką VAT. Ogłosił, że w 100 dni doprowadzi do likwidacji umów śmieciowych. Zasiłek dla bezrobotnych powinien wynosić 1,4 tys. zł netto. CPK to według niego strata pieniędzy.
Ochrona zdrowia
7,2 proc. PKB to minimum finansowania (część pieniędzy powinna pochodzić z budżetu). Planuje zrezygnować z list refundacyjnych (wszystkie leki na receptę miałyby być po 5 zł) oraz pokrywać koszty in vitro i antykoncepcji. Czekanie na wizytę u specjalisty ma trwać do 30 dni.
Polityka społeczna
Zapowiada minimalną emeryturę na poziomie 1,6 tys. zł netto i rentę wdowią dla seniorów – zwłaszcza kobiet – po śmierci małżonka. Planuje stworzyć państwowego dewelopera, który zbudowałby milion tanich mieszkań na wynajem.
Polityka zagraniczna
– Jestem europejskim fundamentalistą – mówi o sobie. Podkreśla, że musimy naprawić nasze relacje z UE i pogłębiać integrację, bo dziś dla Polski nie ma miejsca przy stole. Naszymi głównymi partnerami powinni być Niemcy i Francuzi.
Energia i klimat
Zamknięcie kopalń do 2035 r. Zamiast kupna węgla z Rosji – inwestycje w OZE. Planuje zainicjować ustawę antysmogową (strefy zeroemisyjne w centrach miast). Chce, by Polska była liderem zielonej transformacji w naszej części Europy. Mówi „nie” dla elektrowni atomowej.
Sądy
Należy usprawnić sądy, tak by ludzie mieli poczucie sprawiedliwości. – Do tej pory (…) nieodpowiednio finansowano pracowników sądowych, brakuje sędziów. To są realne problemy sądownictwa, a nie obecność pani Pawłowicz czy Piotrowicza – mówił w lutym.
Obronność
Militarne uzależnienie się od USA jest ryzykowne. Powinniśmy ściślej współpracować z innymi członkami UE w ramach PESCO. Chce stworzyć cyberarmię do walki z atakami w sieci i dezinformacją oraz ośrodek badawczy Centrum Rozwoju Wojska Polskiego.
Edukacja
W szkołach potrzebne są zajęcia o klimacie, zdrowiu i fake newsach. Nauczyciel na starcie ma zarabiać 3,5 tys. zł na rękę, dyplomowany – 7 tys. zł. Deklaruje powołanie Rady Edukacji Przyszłości przy prezydencie – forum współpracy nauczycieli, ekspertów i polityków.
Sprawy światopoglądowe
Popiera małżeństwa jednopłciowe i adopcję przez pary homoseksualne. Aborcja do 12. tygodnia ciąży powinna być dopuszczalna. Domaga się realnego rozdziału Kościoła od państwa – w tym likwidacji Funduszu Kościelnego i lekcji religii finansowanych z podatków.