Andrzej Duda będzie rozmawiał z Donaldem Trumpem o amerykańskiej obecności wojskowej w naszym kraju. Wyzwaniem może być kwestia odszkodowań za mienie pożydowskie.
Prezydent Andrzej Duda otrzymał z żoną oficjalne zaproszenie do Białego Domu. Poinformował o tym szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski, który pod koniec maja jedzie do Waszyngtonu, aby omówić polityczny komponent wizyty Dudy. Wiemy, że rozmowy mają dotyczyć współpracy w ramach Trójmorza oraz zwiększenia amerykańskiej obecności nad Wisłą.
Pod koniec kwietnia okazało się, że Pentagon zamierza pośredniczyć w sprzedaży Polsce wielozadaniowych myśliwców piątej generacji F-35. Uczestnictwo resortu obrony w transakcji i reprezentowanie firmy Lockheed Martin w negocjacjach z rządem w Warszawie to standardowa procedura. Obok Polski na liście ewentualnych kupców są też Grecja i Rumunia.
Możliwa sprzedaż to część kampanii wspierania wschodniej flanki NATO, szczególnie wobec narastającego kryzysu wewnątrz Sojuszu Północnoatlantyckiego. USA z niepokojem przyglądają się planom Turcji, która coraz poważniej rozważa nabycie od Rosji elementów systemu tarczy antyrakietowej. Ale transakcja byłaby też częścią szerszej polityki Donalda Trumpa, która sprowadza się do tego, by wszystkie sektory rządu i administracji publicznej angażować w promowanie na świecie rodzimej produkcji. Dlatego temat sprzedaży Polsce F-35 na pewno stanie na agendzie podczas spotkania Trumpa i Dudy.
Jest ono już przygotowywane na szczeblu rządowym. W minionym tygodniu w Waszyngtonie z wiceszefem Pentagonu Johnem Roodem negocjował polski wiceminister obrony Tomasz Szatkowski. „Dzisiejsze negocjacje są drobnym krokiem w długim procesie dwustronnej współpracy w obronności, opartej na wspieraniu bezpieczeństwa i dobrobytu w Polsce i USA” – podał Departament Obrony USA w sobotę nad ranem naszego czasu.
Ale na razie nie idą za tym żadne konkretne propozycje rozwiązań. DGP już w styczniu pisał, że prawdopodobnie Andrzejowi Dudzie nie uda się doprowadzić do budowy stałej bazy nazwanej Fort Trump. Już dwa miesiące spóźnia się też zamówiony przez Kongres raport Pentagonu na temat ewentualnych wariantów zwiększenia zaangażowania wojsk USA w Polsce i ich kosztów.
Wyzwaniem dla polskiego prezydenta w USA może być kwestia odszkodowań za mienie pożydowskie. Temat wrócił w sobotę, kiedy światowe media obiegły zdjęcia z demonstracji środowisk narodowych w Warszawie, które protestowały przeciwko amerykańskiej ustawie 447. – W Ameryce wola polityczna w sprawie restytucji mienia jest duża. Skoro najpierw udało się przeforsować w Senacie tę ustawę, a potem sporządzić list 59 senatorów domagających się zwrotu mienia, to znaczy, że o sprawę walczy bardzo silne i dobrze zorganizowane lobby – mówi DGP dyplomata pracujący w jednej z poprzednich ekip.
Ustawa 447 została jednomyślnie przyjęta przez amerykański Senat w grudniu 2017 r. Daje ona Departamentowi Stanu USA prawo do wspomagania organizacji międzynarodowych zrzeszających ocalałych z Holokaustu oraz wspierania ich poprzez swoje kanały dyplomatyczne w odzyskaniu żydowskich majątków, które nie mają spadkobierców. W maju zeszłego roku ustawę podpisał Donald Trump.
Polskiej dyplomacji nie udało się zablokować ani ustawy, ani listu senatorów.
– Nie pozwolimy na płacenie komukolwiek odszkodowań, to nam należą się odszkodowania – mówił w sobotę premier Mateusz Morawiecki. Tydzień wcześniej w podobnym tonie wypowiadał się Jarosław Kaczyński, prezes Prawa i Sprawiedliwości.
– Rozmowa o Holokauście jest jednym z najtrudniejszych tematów w międzynarodowej debacie publicznej. A w związku właśnie z trudnością, jaką sprawia, trzeba do niej być odpowiednio przygotowanym. Bez tego nie da się zarządzać kryzysami jak ten, który wybuchł przy okazji wspomnianego listu, nowelizacji ustawy o IPN albo tymi, które wybuchną w przyszłości – dodaje nasz rozmówca.
Nowelizacja ustawy o IPN zakładająca karanie więzieniem za przypisywanie Polakom odpowiedzialności za zbrodnie hitlerowskich Niemiec została przyjęta w styczniu ub.r. Kilka miesięcy później Sejm usunął kontrowersyjne zapisy.