Hiszpanie wybiorą nowy parlament po raz trzeci w ciągu niecałych czterech lat
Do przedterminowych wyborów w Hiszpanii dojdzie 28 kwietnia, niecały miesiąc przed wyborami europejskimi. Tak postanowił w piątek premier i lider socjalistów Pedro Sánchez po odrzuceniu przez parlament rządowego projektu budżetu.
Oznacza to, że socjalistyczny gabinet przetrwa mniej niż rok. Jego upadek nie jest jednak wielkim zaskoczeniem. Od czasu spektakularnie przeprowadzonej przez Sáncheza operacji odebrania władzy Marianowi Rajoyowi jego mniejszościowy rząd w parlamencie był uzależniony od poparcia katalońskich separatystów. A ci nie są łatwymi partnerami. Gdy w zeszłym tygodniu w Madrycie ruszył proces przeciwko politykom odpowiedzialnym za zorganizowanie referendum niepodległościowego w Katalonii, dwie partie z regionu zerwały wielotygodniowe negocjacje z rządem, doprowadzając do zablokowania projektu budżetu.
W przedterminowych wyborach Sánchez i jego Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza (PSOE) najprawdopodobniej odniosą zwycięstwo. Tak przynajmniej wskazują sondaże, które dzisiaj dają PSOE prawie 25 proc. głosów. Może to być jednak pyrrusowe zwycięstwo, ponieważ socjaliści nie zdołają zebrać większości w parlamencie. Największe na to szanse będzie miała Partia Ludowa. Ta sama, która w zeszłym roku oddała władzę Sánchezowi w atmosferze licznych skandali korupcyjnych. Gwoździem do trumny ludowców był wyrok na skarbnika partyjnego, który otrzymał karę kilkudziesięciu lat więzienia za rozliczanie w tajemnicy wielomilionowych łapówek.
Dzisiaj ludowcy wracają do gry, a ich politycznym paliwem jest sprawa katalońska. Gdy Sánchez rozpoczął dialog z Katalończykami, by doprowadzić do uregulowania sytuacji politycznej w regionie, ludowcy wraz z unionistyczną partią Obywatele (Cs) i populistycznym Głosem (Vox) zdołali wyprowadzić na ulice Madrytu setki tysięcy ludzi. Partia Ludowa nie mogłaby jednak liczyć na przejęcie władzy w kolejnej kadencji, gdyby nie wzrost skrajnej prawicy.
Gdy Hiszpania borykała się z dotkliwymi skutkami kryzysu gospodarczego, karierę zrobiła w zawrotnym tempie lewicowa partia Możemy (Podemos). Założone w 2014 r. ugrupowanie, które wyrosło na fali ruchu Oburzonych, rok po założeniu stało się trzecią siłą w Kortezach i wciąż cieszy się kilkunastoprocentowym poparciem. Dzisiaj rosnąca popularność Głosu tylko potwierdza fakt, że hiszpański elektorat szuka nowych rozwiązań.
Tym razem powodem szybujących notowań nowego ugrupowania jest sprawa katalońska. Do czasu referendum niepodległościowego w 2017 r. Vox pozostawał na marginesie polityki. Dążenia Barcelony do secesji sprawiły jednak, że w innych regionach odezwały się głosy wzywające do większego skupienia władzy w Madrycie. Pokazały to grudniowe wybory regionalne w Andaluzji. Zdobywając 11 proc. głosów, Vox po raz pierwszy wszedł do lokalnego parlamentu. To z kolei przechyliło szalę na korzyść prawicy i rządząca w tym regionie od 36 lat partia socjalistyczna musiała pożegnać się z władzą. Głos wsparł w Andaluzji koalicję Partii Ludowej i Obywateli. Teraz ludowcy liczą na powtórzenie tej konfiguracji w Madrycie.
Do przedterminowych wyborów dojdzie na niecały miesiąc przed wyborami europejskimi. Trwają więc dyskusje, jak sytuacja w tym państwie może wpłynąć na europejską scenę polityczną. Vox nie epatuje hasłami eurosceptycznymi, ponieważ wśród Hiszpanów dominują zwolennicy integracji europejskiej. Obok kluczowej dla jej istnienia sprawy katalońskiej partia buduje więc swój polityczny kapitał na niezadowoleniu części Hiszpanów z imigracji.
Antymigranckie postulaty są popularne w południowych regionach kraju, bo to tam w pierwszej kolejności trafiają migranci po przekroczeniu Morza Śródziemnego. Ale już na europejskiej scenie politycznej Vox szuka partnerów wśród sił antyunijnych. W europarlamencie najbliższej kadencji ugrupowanie najprawdopodobniej będzie współpracować ze Zjednoczeniem Narodowym Marine Le Pen. Rozwój wypadków w Hiszpanii nie pozostanie więc bez znaczenia dla całej Unii Europejskiej.