MSZ Norwegii twierdzi, że wydalony polski konsul był agresywny wobec państwowych urzędników.
– W ciągu ostatnich trzech lat ministerstwo otrzymało kilka skarg ze strony różnych organów państwowych na zachowanie pana Sławomira Kowalskiego, które uznaliśmy za niezgodne z rolą dyplomaty – mówi DGP Ane Haavardsdatter Lunde, p.o. rzecznik norweskiego MSZ. Jak zapewnia, za decyzją o wydaleniu konsula Kowalskiego stały „agresywne, częściowo brutalne zachowanie wobec urzędników państwowych, przeszkadzanie w pracy, zakłócenia w miejscach publicznych oraz niestosowanie się do instrukcji policji”.
Lunde mówi, że o skargach na Kowalskiego kilkukrotnie powiadamiana była polska ambasada w Oslo. Dodaje jednak, że ogólnie współpraca MSZ z polską placówką układa się dobrze. Tymczasem resort dyplomacji w Warszawie ocenia działalność Kowalskiego jednoznacznie pozytywnie. Jak napisał na Twitterze wiceminister spraw zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk, wezwanie do odwołania konsula nie ma uzasadnienia. Zapowiedział reakcję spokojną, ale też „adekwatną i uwzględniającą powyższe okoliczności”.
Kowalski zajmował się sprawami rozdzielonych rodzin mieszkających w Norwegii. Liczba przypadków umieszczania polskich dzieci poza domem rodzinnym – w rodzinach zastępczych lub domach opiekuńczych – rośnie od lat. O ile jeszcze w 2012 r. polskie służby konsularne odnotowały zaledwie trzy przypadki rozdzielenia rodzin, o tyle w 2014 r. było ich już 27. O separacji decyduje Służba Ochrony Dzieci (Barnevernet). Kowalski miał dobrą opinię wśród polskich rodzin w Norwegii. Karolina, mieszkanka niewielkiego miasta pod Oslo, mama półtorarocznej Zuzi, sama nigdy nie poznała konsula, ale, jak mówi DGP, wśród norweskich Polaków panuje opinia, że bardzo angażował się w pomoc rozdzielonym rodzinom.
Polacy w Norwegii mają własny sposób na Barnevernet. Według Polki wiele rodzin, gdy tylko dowiaduje się o zainteresowaniu urzędu, stara się jak najszybciej opuszczać ten kraj. – Chodzi o to, żeby nie doprowadzić do zabrania dzieci, bo wtedy jest bardzo duży problem, by je odzyskać – zaznacza mama Zuzi. Jak dodaje, strach przed interwencją urzędu jest tak duży, że rodzice boją się posłać dziecko do przedszkola, gdy w domu nabije sobie guza. Ktoś może sobie przecież pomyśleć, że zostało pobite przez rodziców.
Ale to właśnie w braku współpracy Polaków z norweskimi urzędnikami były wiceminister spraw zagranicznych Artur Nowak-Far upatruje źródła problemów. – Do interwencji nigdy nie dochodzi bez przyczyny. Sąsiedzi słyszą krzyk u polskich sąsiadów, nauczycielka widzi smutne dziecko w klasie. W Polsce to niezrozumiałe, że w Norwegii wystarczy, aby wzbudzić zainteresowanie – tłumaczy. Gdy zaalarmowany urzędnik Barnevernet próbuje wyjaśnić sytuację, zdarza się, że Polacy nie wpuszczają go do domu i odmawiają rozmowy.
– To tylko pogarsza sytuację wyjściową. Urzędnik odchodzi od drzwi i pisze, że sprawa jest poważna, bo nie było nawet dostępu do dziecka. To tak, jakby w Polsce mieszkała osoba niemówiąca po polsku, która odmawia kontaktu z urzędnikami – podkreśla były wiceminister. Cztery lata temu polskiej stronie udało się przekonać Norwegów, by każdy przypadek odbierania dzieci naszym rodzinom zgłaszali polskiej placówce. Dzięki temu służby konsularne już na wczesnym etapie mogą się zaangażować w wyjaśnienie sprawy.
Ale w ocenie Nowaka-Fara MSZ ma jeszcze sporo do zrobienia. Polskie rodziny powinny więcej wiedzieć o tym, jak działa system w Norwegii i jak należy postępować z tamtejszymi służbami.
– Bardzo często konsul dostaje sprawę, w której wyprodukowano już mnóstwo papierów, a sytuacja jest poważnie zadrażniona. Wtedy odkręcenie tego jest bardzo trudne. Im wcześniej polskie służby konsularne są powiadamiane, tym lepiej – zaznacza były dyplomata.
Polskie rodziny nie chcą współpracować z urzędem, wolą opuścić Norwegię