Prezydent Cypru Nikos Anastasiades i przywódca nieuznawanej przez społeczność międzynarodową Tureckiej Republiki Cypru Północnego Mustafa Akinci rozpoczęli w środę w Crans-Montanie w Szwajcarii kolejne negocjacje w sprawie zjednoczenia wyspy.

Rozmowom przewodniczy wysłannik ONZ ds. konfliktu cypryjskiego Espen Barth Eide, a uczestniczą w nich również przedstawiciele UE oraz ministrowie spraw zagranicznych Turcji i Grecji. Celem ONZ jest opracowanie umowy pokojowej ustanawiającej zjednoczony i sfederowany Cypr.

"Nie łudźmy się; to nie będą łatwe rozmowy, nie ma gwarancji sukcesu" - oświadczył Eide. "Te negocjacje to najlepsza, ale może też ostatnia szansa na porozumienie skłóconych stron" - dodał.

Jednym z głównych punktów spornych są żądania Greków cypryjskich dotyczące wycofania z wyspy 35 tys. tureckich żołnierzy. Turcy cypryjscy domagają się z kolei równego dostępu do władzy w zjednoczonym państwie. "Jedna strona kładzie nacisk na bezpieczeństwo społeczności, a druga na bezpieczeństwo państwa" - powiedział Eide.

"Dwie strony będą musiały wybrać, czy osiągnąć kompromis, który zapewni wspólną przyszłość w jednym kraju, czy pójść osobnymi ścieżkami" - napisał dziennik "Cyprus Mail". Brytyjski dziennik "Guardian" wskazał z kolei, iż "nigdy wcześniej czas tak nie naglił". Zdaniem gazety, po 50 latach monitorowania pokoju, ONZ planuje zakończyć swoją pokojową misję na wyspie uznając, że siły pokojowe ONZ potrzebne są bardziej w innych regionach świata.

Szef brytyjskiej dyplomacji Boris Johnson opuścił Szwajcarię w środę przed rozpoczęciem negocjacji. We wtorek uczestniczył jednak we wstępnych spotkaniach i określił rozpoczęcie rozmów jako rezultat miesięcy "ciężkiej pracy i poświęcenia".

"To wyjątkowa szansa dla dwóch stron, aby znaleźć trwałe porozumienie dla Cypru" - powiedział brytyjski minister. Jak twierdzi "Guardian", Londynowi zależy na osiągnięciu porozumienia; strona brytyjska oferuje przekazanie znacznej części terytorium swoich baz wojskowych na Cyprze w zamian za kompromis dotyczący zjednoczenia wyspy.

Rozmowy zaplanowane są do 7 lipca; mogą zakończyć się jednak szybciej lub trwać dłużej, zależnie od postępu w negocjacjach.

Cypr uzyskał niepodległość od Wielkiej Brytanii w 1960 roku. Od 1974 roku podzielony jest na dwie części: południową, zamieszkaną przez Greków cypryjskich, która jest uznawana przez społeczność międzynarodową za legalne państwo cypryjskie, czyli Republikę Cypryjską; i północną, tzw. Turecką Republikę Cypru Północnego, zamieszkaną przez Turków cypryjskich i uznawaną jedynie przez Turcję. Do tej pory negocjacje na temat zjednoczenia wyspy nie przyniosły rezultatu.

Północ Cypru jest politycznie, wojskowo i gospodarczo uzależniona od Turcji.