W ten sposób Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej odpowiedział na pytanie skierowane przez sąd w Belgii. Powstało ono z powodu wątpliwości co do właściwości tego sądu do rozstrzygnięcia konfliktu między izbą adwokacką w Dinant a jednym z należących do niej adwokatów o zapłatę składek. Kwota sporu wynosiła ponad 7 tys. euro – były to zaległości za lata 2013–2015. Wcześniej prawnik składki opłacał, mimo że od wielu lat mieszkał we Francji.
Izba jeszcze przed wysłaniem wezwania do zapłaty zgodziła się rozłożyć dług na raty oraz obniżyć składkę do kwoty niezbędnej do pokrycia kosztów ubezpieczenia adwokata. Ponieważ jednak ten nie zapłacił nic, skierowała sprawę na drogę sądową. Wówczas adwokat zaczął kwestionować właściwość sądu belgijskiego, twierdząc, że sporne zobowiązanie nie wynika z umowy między nim a izbą, a jedynie z konieczności spełnienia formalnych warunków uzyskania tytułu adwokata (nie ma więc elementu dobrowolności).
Z kolei izba uważała, że uzyskując wpis na listę, adwokat zobowiązał się do zapłaty składek – zawarto więc umowę w tej sprawie. Od przyjętej interpretacji zależy właściwość sądu. Unijne rozporządzenie nr 1215/2012 stanowi bowiem w art. 7, że możliwe jest pozwanie osoby w innym państwie członkowskim, niż ona zamieszkuje, w przypadku zobowiązań wynikających z umowy. Wówczas właściwy jest sąd miejsca wykonania zobowiązania. W przeciwnym razie – zgodnie z ogólną zasadą – sąd miejsca zamieszkania.
Sąd belgijski zwrócił się więc do TSUE o wyjaśnienie tej wątpliwości. Trybunał stwierdził, że w pierwszej kolejności sąd krajowy musi zbadać, czy domaganie się przez izbę składki od adwokata należy – według prawa krajowego – do prerogatyw władzy publicznej. Wówczas wspomnianego rozporządzenia nie stosuje się. Jeśli zaś uznać że nie należy, trzeba stwierdzić, czy jest to zobowiązanie umowne. Zdaniem TSUE co do zasady nie jest, chyba że składki stanowią wynagrodzenie za świadczenie spełniane przez izbę na rzecz adwokata – ubezpieczenie na korzystniejszych warunkach – co również zbadać ma sąd odsyłający.

orzecznictwo

Wyrok TSUE z 5 grudnia 2019 r., sprawa C 421/18. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia