Ponad 280 mln zł. Sankcje finansowe w takiej wysokości nałożył główny inspektor farmaceutyczny na podmioty uczestniczące w zabronionym procederze (według stanu na 31 lipca 2019 r.). Sęk w tym, że ani jeden złoty z tej kwoty nie został wyegzekwowany. Przestępcy śmieją się w twarz państwu, które egzekucję może prowadzić co najwyżej wobec słupów, wśród których dominują obcokrajowcy i bezdomni.
O kłopotach z egzekwowaniem sankcji za nielegalny wywóz leków DGP pisał jako pierwszy już w czerwcu („96 mln zł kar i ani jednej zapłaconej złotówki”, DGP z 25 czerwca 2019 r.). Wskazaliśmy wówczas, że w 2015 r. ustawodawca postanowił odejść od modelu sankcji karnych za nielegalny wywóz leków (do których powrócono w 2019 r.). Uznano, że lepiej sprawdzą się administracyjne kary pieniężne. Możliwość ich nakładania wprowadzono w art. 127b prawa farmaceutycznego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 499 ze zm.). Uprawniony do tego został główny inspektor farmaceutyczny, którego uczyniono również wierzycielem w rozumieniu przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Kłopot w tym, że ustawodawca nie posłuchał ekspertów, którzy przekonywali, iż taki model jest bez sensu. Od razu bowiem przewidywano, że formalnie sankcjom podlegać będą mogli ludzie oficjalnie wskazani w rejestrach i ewidencjach, w efekcie czego znajdą się tam podstawione osoby. A rzeczywiści beneficjenci procederu pozostaną bezkarni. Tak też się stało.
„Mając na uwadze wysokość kar pieniężnych, jak również brak/utratę pozwoleń na prowadzenie hurtowni farmaceutycznych, można przyjąć, że w odniesieniu do należności od [ukaranych] podmiotów występuje znaczny stopień prawdopodobieństwa ich nieściągalności” – przyznało w czerwcu Ministerstwo Zdrowia. Wówczas chodziło o 96 mln zł. Dziś już wiadomo, że idzie o ponad 280 mln zł. Przy czym gdy idzie o egzekucję – nic się nie zmieniło. Było zero i jest zero. Przyznało to w odpowiedzi na jedną z poselskich interpelacji Ministerstwo Zdrowia.
Marek Tomków, wiceprezes Naczelnej Rady Aptekarskiej, uważa, że informacja jest z jednej strony śmieszna, z drugiej straszna. – Śmiać się mogą przestępcy. Płaczą za to pacjenci, którzy mają trudności ze zdobyciem leków – twierdzi.
6 czerwca 2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy (Dz.U. z 2019 r. poz. 959), która przewiduje surowe sankcje karne za nielegalny wywóz leków, włącznie z karą pozbawienia wolności do lat 10. To tak naprawdę powrót do stanu obowiązującego do 2015 r.