Miejsce pracy pracowników jest czasami określone obszarowo (np. teren województwa). Do miejsca wykonania zadań pracownicy muszą więc dojechać. Czy czas dojazdu będzie się liczył do czasu pracy? Czy mają prawo żądać za ten czas wynagrodzenia?

Czas pracy to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Pojęcie czasu pracy ma przy tym znaczenie dwuwymiarowe. Z jednej strony jest to jednostka czasu, w ciągu której pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy. Z drugiej strony jest to okres świadczenia pracy, za które może, lecz nie musi, przysługiwać wynagrodzenie. Nie zawsze pozostawanie w dyspozycji pracodawcy będzie oznaczało konieczność pełnej wypłaty wynagrodzenia (np. przestój).
Pracownik, który pracuje w jednym miejscu pracy, ustalonym jako punkt geograficzny, nie ma prawa do wynagrodzenia za czas dojazdu do miejsca pracy. Przyjmuje się bowiem, że pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy od chwili, gdy stawi się w miejscu, w którym praca ma być świadczona (np. biuro w siedzibie spółki).
Powyższa zasada doznaje odstępstw u pracowników, którzy mają tzw. ruchome miejsce pracy. Są to zwykle przedstawiciele handlowi, których miejsce pracy obejmuje obszar kilku województw lub kilku miejscowości. Dojazd do miejsca wykonania czynności przez takie osoby będzie uznany za czas pracy. Konieczność dojazdu stanowi bowiem integralny element sposobu wykonywania pracy (tak uzasadnienie wyroku SN z 23 czerwca 2005 II PK 265/04, OSNP2006/5-7/76).
Ważne przy tym jest odróżnienie dojazdu do pracy od przejazdów w podróży służbowej. Za czas podróży służbowej będzie się należało wynagrodzenie tylko o ile podróż mieści się w ramach dobowej normy czasu pracy (np. ośmiu godzin). Czas spędzony w podróży poza tą normą nie jest uznawany za pozostawanie w dyspozycji pracodawcy i nie przysługuje za niego wynagrodzenie. W tym czasie pracownik nie jest zobowiązany wykonywać zadań dla pracodawcy.
Czy się rożni podróż służbowa od tzw. ruchomego miejsca pracy? Podróż służbowa to incydentalne, nadzwyczajne polecenie wyjazdu do miejsca, w którym zwykle nie odbywa się świadczenie pracy przez pracownika. Nie jest to miejsce z góry ustalone i przewidziane w umowie o pracę jako miejsce świadczenia pracy. Przy tym warto zaznaczyć, iż nieprawidłowe określenie miejsca świadczenia pracy (np. obszar Polski) nie eliminuje zakwalifikowania wyjazdu jako podróży służbowej, jeżeli tylko zachodzą wskazane wyżej przesłanki.
Katarzyna Dulewicz
radca prawny i partner CMS Cameron McKenna
Katarzyna Dulewicz, radca prawny i partner CMS Cameron McKenna / DGP