Funkcjonariuszem publicznym jest:

  • - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,
  • - poseł, senator, radny (poseł Parlamentu Europejskiego),
  • - sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, kurator sądowy, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustaw,
  • - osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe (sprzątaczka, kawiarka), a także inna osoba, w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,
  • - osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,
  • - osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,
  • - funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,
  • - osoba pełniąca czynną służbę wojskową.

Osobą pełniącą funkcję publiczną jest także funkcjonariusz publiczny, członek organu samorządowego, osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, chyba że wykonuje wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę lub wiążącą RP umowę międzynarodową.

Odpowiedzialność za błędy władzy

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Z pełnieniem funkcji publicznych wiążą się konsekwencje w zakresie przestrzegania określonych zasad i norm dyscyplinarnych i etycznych (zakaz lub ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej lub innej zarobkowej, zakaz łączenia urzędu z niektórymi funkcjami w fundacjach i stowarzyszeniach, obowiązek składania oświadczeń majątkowych) oraz odpowiedzialności karnej i cywilnej.

Od 1 września 2004 r. obowiązują nowe przepisy, na podstawie których można domagać się odszkodowania za błędy funkcjonariuszy publicznych. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego albo inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa. W przypadku gdy szkoda zostanie wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu – we właściwym postępowaniu – niezgodności aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą. Można żądać naprawienia szkody także, jeżeli została ona wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa.

Janina Kotłowska-Rudnik

Podstawa prawna

  • - Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. nr 88, poz. 553 z późn. zm.).
  • - Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U. nr 106, poz. 679 z późn. zm.).
  • - Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).