Są to pisma składane do sądu, które zawierają stanowiska stron i uczestników postępowania sądowego.
W postępowaniu przed sądem cywilnym pisma procesowe obejmują wnioski i oświadczenia stron składane poza rozprawą. W ściśle określonych sytuacjach pisma procesowe mogą być wnoszone na urzędowych formularzach lub w formie elektronicznej.

Pierwsze pismo w sprawie musi koniecznie zawierać dodatkowo oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz przedmiotu sporu, czyli dodatkowo adres i określenie, czego spór dotyczy.
Wszystkie dalsze pisma w sprawie muszą dodatkowo zawierać sygnaturę akt sprawy, której dotyczą. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który przedtem nie złożył pełnomocnictwa.

W postępowaniu sądowym szczególne miejsce zajmują pisma przygotowawcze, które mają na celu przygotowanie rozprawy. W nich trzeba zwięźle podać stan sprawy, czyli okoliczności, jakie się z nią wiążą. Trzeba też wypowiedzieć się co do twierdzeń strony przeciwnej i dowodów przez nią powołanych. W końcu wskazać dowody, które mają być przedstawione na rozprawie, lub ewentualnie je załączyć (np. dokumenty).
Do pism procesowych należy dołączyć odpisy samego pisma i załączników. Musi ich być tyle, ile uczestniczących w sprawie osób.
Większość pism procesowych podlega opłacie sądowej. Brak jej opłacenia w tym przypadku będzie skutkował pozostawieniem pisma bez rozpatrzenia. Tak samo stanie się w przypadku niezachowania innych warunków formalnych. Jednak przedtem przewodniczący musi wezwać, pod rygorem zwrotu pisma, do jego poprawienia lub uzupełnienia. Na to przepisy przewidują tydzień. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.

W odróżnieniu od pism procesowych zwykłych (wnioski czy oświadczenia) pisma procesowe kwalifikowane muszą zawierać dla swojej ważności dodatkowe elementy.
Taki rygor muszą spełnić przede wszystkim pozew, apelacja i skarga kasacyjna.
Analogiczne wymogi w zasadniczej części stawia pismom procesowym postępowanie sądowo-administracyjne. W tym przypadku pismo w postępowaniu sądowym obejmuje wnioski i oświadczenia stron. Szczególne wymogi przepisy stawiają skardze do wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz skardze kasacyjnej do NSA.

5 KROKÓW
Jak sporządzić pismo

Krok 1
Ustal sąd, który jest właściwy w twojej sprawie. W piśmie niezbędne jest oznaczenie sądu, do którego kierowane jest pismo.

Krok 2
Pismo musi zawierać twoje imię i nazwisko czy nazwę, np. firmy, ponadto dane przedstawicieli ustawowych (czyli osobę uprawnioną do reprezentowania przed sądem, np. spółki), jak również dane pełnomocników, jeżeli takich ustanowiłeś.

Krok 3
Każde pismo musi być zatytułowane, czyli zawierać oznaczenie, jakiego rodzaju jest to pismo, np. wniosek.

Krok 4
Kolejnym elementem pisma jest osnowa wniosku lub oświadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okoliczności.

Krok 5
Na koniec pismo musi podpisać osoba wnosząca, może to zrobić też jej przedstawiciel ustawowy lub pełnomocnik. Po złożeniu podpisu należy wymienić wszystkie dokumenty, które stanowią załączniki na potwierdzenie powoływanych w piśmie okoliczności i tez.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Za osobę, która nie może się podpisać, pismo podpisuje osoba przez nią upoważniona. Trzeba jednak podać przyczynę, dla której ona sama się nie podpisała.

Aleksandra Tarka

Podstawa prawna
* Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
* Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz.1270 z późn. zm.).