Jest to jeden ze środków ochrony praw dłużnika w egzekucyjnym postępowaniu sądowym. Celem powództwa opozycyjnego jest pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, czyli tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności. Tytułami takimi moga być m.in. orzeczenie sądu lub referendarza (prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu), wyrok sądu polubownego, akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji. Ponieważ tytuł wykonawczy stanowi podstawę egzekucji, pozbawienie go wykonalności stanowić będzie podstawę do umorzenia postępowania egzekucyjnego.

Kiedy można wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne, gdy tytuł wykonawczy:

1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności,
2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane,
3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności, wykaże, że egzekwowane świadczenie nie należy się wierzycielowi,

PRZYKŁAD 1
Janina S. wniosła o pozbawienie w części wykonalności wyroku zasądzającego od niej alimenty w kwocie 500 zł miesięcznie na rzecz małoletniego syna, powołując się, że zobowiązanie w takiej wysokości nie może być egzekwowane z uwagi na jej trudną sytuację finansową. Powództwo pani Janiny nie będzie mogło być uwzględnione. Powództwo opozycyjne nie może być wykorzystane do zmiany wysokości alimentów. Obniżenia alimentów można dochodzić na podstawie przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
PRZYKŁAD 2
Mąż pani Marii zaciągnął bez jej zgody kredyt w wysokości 300 000 zł zabezpieczony hipotecznie na nieruchomości zabudowanej stanowiącej wspólność majątkową. 20 lutego 2002 r. bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny i wystąpił do sądu o nadanie klauzuli wykonalności także wobec współmałżonki dłużnika. Pani Janina może wnieść powództwo opozycyjne, w którym podniesie zarzut nieważności umowy kredytowej jako czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym, bez jej zgody. Jeśli sąd na podstawie postępowania dowodowego potwierdzi fakt przekroczenia zakresu zwykłego zarządu, powództwo pani Janiny zostanie uwzględnione.

Kto może wytoczyć powództwo opozycyjne

• dłużnik wymieniony w tytule wykonawczym,
• małżonek dłużnika, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności w trybie art. 787 k.p.c.,
• następcy prawni dłużnika, przeciwko którym sąd nadał klauzulę wykonalności w trybie art. 787 k.p.c.,
• prokurator na rzecz dłużnika


Powództwo opozycyjne wytacza się przed sąd, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja,
jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto przed sąd właściwości ogólnej, czyli według miejsca zamieszkania (siedziby) pozwanego. Powództwo opozycyjne powinno odpowiadać wymogom formalnym przewidzianym dla pozwu . Jako pozwanego w pozwie wskazuje się wierzyciela wymienionego w tytule wykonawczym. W pozwie należy określić dokładnie tytuł wykonawczy, który ma być pozbawiony wykonalności, oraz wskazać, w jakim zakresie powód żąda pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności.
Powód powinien w pozwie przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie może zgłosić, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu.

WARTO WIEDZIEĆ

Dłużnik traci prawo wytoczenia powództwa opozycyjnego dopiero z chwilą wyegzekwowania przez wierzyciela świadczenia objętego tytułem wykonawczym.

Adam Makosz

Podstawa prawna
• Art. 840–8402 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).