Podatek od towarów i usług to oficjalna nazwa funkcjonującego w Polsce podatku od wartości dodanej (ang. Value Added Tax, czyli VAT). VAT jest formą wielofazowego podatku obrotowego. Istotą tego podatku jest opłacanie go przez wszystkie przedsiębiorstwa biorące udział w wytworzeniu danego dobra lub usługi (np. producentów, pośredników, sprzedawców detalicznych). Jednak każdy z tych podatników odprowadza podatek tylko od wartości przez niego dodanej – czyli różnicy między kwotą, za którą nabył dany produkt, a ceną, za jaką go zbył. Ekonomiczne skutki podatku od wartości dodanej ponosi ostateczny nabywca detaliczny. Taka jest ogólna idea podatku od wartości dodanej. W praktyce funkcjonuje on na nieco innych zasadach. Podatnicy czynni – czyli tacy, którzy dokonali rejestracji i mają prawo do rozliczania tego podatku – naliczają VAT od całości swojej sprzedaży. Jednak od tej kwoty mają prawo do odliczania podatku wynikającego z zakupów związanych ze sprzedawanymi przez nich towarami i usługami. W ten sposób osiąga się taki sam efekt jakby podatek naliczany był tylko od wartości dodanej przez danego podatnika. Jednocześnie ułatwia to rozliczenia z fiskusem i ich kontrolę.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Ze względu na istnienie wyjątków od zasady opodatkowania stawką podstawową niektórzy podatnicy wykazują stałą nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym. Mają więc prawo do zwrotu podatku z urzędu skarbowego. Przede wszystkim dotyczy to eksporterów i podmiotów sprzedających towary do innych krajów Unii Europejskiej.
Konrad Piłat

Podstawa prawna
* Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
* VI dyrektywa Rady Europejskiej z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC).