Opłata jest to określona kwota pieniężna wpłacana za pewne świadczenia, czynności, usługi, za prawo do czegoś. Z opłatami stykamy się prawie we wszystkich obszarach życia. Opłaty mają różny charakter. Niektóre są zbliżone w swojej istocie do podatków (np. opłata miejscowa, zwana klimatyczną), inne stanowią rodzaj kary za brak określonego działania (np. opłata produktowa z tytułu niewykonania obowiązku odzysku niektórych produktów). W ustawie o podatkach i opłatach lokalnych taki podatkowy charakter posiadają: opłata targowa, opłata miejscowa, opłata uzdrowiskowa oraz opłata administracyjna.

Wreszcie niektóre opłaty funkcjonują równolegle do obciążeń fiskalnych, np. oprócz cła istnieją opłaty celne, oprócz podatku – opłata skarbowa. Opłaty stanowią też zazwyczaj albo dochód gminy, albo dochód Skarbu Państwa. Niekiedy wpływy z opłat mogą być dzielone pomiędzy gminy i budżet państwa albo między budżet państwa a jakąś instytucję (np. połowa opłat sankcyjnych za nieopłacenie abonamentu telewizyjnego trafia do kieszeni operatora publicznego, którym jest m.in. Poczta Polska). Bardzo często opłaty są wprowadzane, aby rekompensować koszty eksploatacyjne państwowych inwestycji, np. opłaty za autostrady lub innych przedsięwzięć. Prawo o ruchu drogowym określa, że korzystający z dróg publicznych są obowiązani do ponoszenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania oraz przejazdy po drogach publicznych pojazdów nienormatywnych.

Opłaty mogą być również ustalone za przejazdy przez mosty i tunele oraz za przeprawy promowe na drogach publicznych. Opłaty za parkowanie są wprowadzane przez gminy, dla których pieniądze z opłat stanowią dodatkowe wpływy do budżetu.
Niekiedy opłaty mają formę zapłaty za usługi dodatkowe, które może świadczyć urząd państwowy. Urząd celny pobiera opłaty, stanowiące dochody budżetu państwa, za przechowanie towarów w depozycie lub w magazynie czasowego składowania oraz za wykonywanie na wniosek osoby zainteresowanej czynności przewidzianych w przepisach prawa celnego w miejscu innym niż urząd celny lub poza czasem pracy urzędu celnego. Oprócz tego urząd celny pobiera opłaty z tytułu przeprowadzonych badań lub analiz towarów, jeśli np. badania te zostaną przeprowadzone na żądanie osoby lub podane przez osobę dane dotyczące towarów były nieprawdziwe lub nieprawidłowe. Opłaty mogą być też pobierane w instytucjach i sądach. Opłatami sądowymi są wpis i opłata kancelaryjna.

WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Przy wydawanych decyzjach odroczenia terminu zapłaty lub rozłożeniu na raty podatku lub zaległości podatkowej urząd skarbowy ustala opłatę prolongacyjną. Stawka opłaty prolongacyjnej wynosi 50 proc. odsetek za zwłokę.
Bogdan Świąder

Podstawa prawna
* Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych
* Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne
* Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych
* Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa