Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom wiedzy medycznej, informacji o swoim stanie zdrowia, wyrażania zgody na udzielanie określonych świadczeń zdrowotnych lub ich odmowy, po uzyskaniu odpowiedniej informacji, intymności i poszanowania godności w czasie udzielania świadczeń zdrowotnych oraz umierania w spokoju i godności. Ponadto pacjent ma prawo w zakładach opieki zdrowotnej przeznaczonych dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej sprawowanej przez osobę bliską, kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz oraz opieki duszpasterskiej. Koszty tych uprawnień nie mogą obciążać zakładu opieki zdrowotnej.

W przypadku zagrożenia epidemicznego lub ze względu na warunki przebywania innych osób chorych w szpitalu, kierownik zakładu może ograniczyć prawo pacjenta do kontaktu osobistego z osobami z zewnątrz, w tym do sprawowania opieki przez osoby najbliższe. Kierownik zakładu zobowiązany jest do zapewnienia dostępności informacji o prawach pacjenta. W razie zawinionego naruszenia prawa pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Natomiast w przypadku naruszenia prawa do umierania w spokoju i godności, sąd może na żądanie najbliższego członka rodziny, innego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego, zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez nich cel społeczny. Pacjent ma również prawo przechowywać wartościowe rzeczy w depozycie zakładu opieki zdrowotnej.

Prawa pacjenta wynikające z bezpośredniego stosowania przepisów Konstytucji RP

Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. Każdy obywatel ma prawo do równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, na warunkach i w zakresie określonych w ustawie.

Prawa pacjenta określone w ustawie o zawodzie lekarza z 1996 r.

Pacjent ma prawo do:

  • - udzielania mu świadczeń zdrowotnych przez lekarza, zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi lekarzowi metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz z należytą starannością,
  • - uzyskania od lekarza pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach nie cierpiących zwłoki,
  • - uzyskania od lekarza przystępnej informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych, leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu,
  • - zażądania od lekarza informacji o swoim stanie zdrowia i o rokowaniu, wówczas gdy sądzi, że lekarz ogranicza mu informację z uwagi na jego dobro,
  • - decydowania o osobach, którym lekarz może udzielać informacji,
  • - niewyrażenia zgody na przeprowadzenie przez lekarza badania lub udzielenia mu innego świadczenia zdrowotnego,
  • - wyrażenia zgody albo odmowy na wykonanie mu zabiegu operacyjnego albo zastosowania wobec niego metody leczenia lub diagnostyki stwarzającej podwyższone ryzyko; w celu podjęcia przez pacjenta decyzji lekarz musi udzielić mu informacji,
  • - uzyskania od lekarza informacji, jeżeli w trakcie wykonywania zabiegu bądź stosowania określonej metody leczenia lub diagnostyki, w związku z wystąpieniem okoliczności stanowiących zagrożenie dla życia lub zdrowia pacjenta, lekarz dokonał zmian w ich zakresie,
  • - poszanowania przez lekarza jego intymności i godności osobistej,
  • - wyrażania zgody albo odmowy na uczestniczenie przy udzielaniu mu świadczeń zdrowotnych osób innych niż personel medyczny niezbędny ze względu na rodzaj świadczeń,
  • - wnioskowania do lekarza o zasięgnięcie przez niego opinii właściwego lekarza specjalisty lub zorganizowania konsylium lekarskiego,
  • - dostatecznie wcześniejszego uprzedzenia go przez lekarza o zamiarze odstąpienia od jego leczenia i wskazania mu realnych możliwości uzyskania określonego świadczenia zdrowotnego u innego lekarza lub w zakładzie opieki zdrowotnej,
  • - zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim, a uzyskanych przez lekarza w związku z wykonywaniem zawodu,
  • - uzyskania od lekarza informacji o niekorzystnych dla niego skutkach, w przypadku wyrażenia zgody na ujawnienie dotyczących go informacji, będących w posiadaniu lekarza,
  • - wyrażania zgody lub odmowy na podawanie przez lekarza do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta,

Ponadto pacjent, który ma być poddany eksperymentowi medycznemu, ma prawo do:

  • - wyrażenia zgody lub odmowy na udział w eksperymencie medycznym po uprzednim poinformowaniu go przez lekarza o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu, spodziewanych korzyściach leczniczych lub poznawczych, ryzyku oraz o możliwościach cofnięcia zgody i odstąpienia od udziału w eksperymencie w każdym jego stadium,
  • - poinformowania go przez lekarza o niebezpieczeństwie dla zdrowia i życia, jakie może spowodować natychmiastowe przerwanie eksperymentu,
  • - cofnięcia zgody na eksperyment medyczny w każdym stadium eksperymentu.

Prawa pacjenta określone w ustawie o zawodzie pielęgniarki i położnej z 1996 r.

Pacjent ma prawo do:

  • - udzielania mu świadczeń zdrowotnych przez pielęgniarkę/położną, posiadającą prawo wykonywania zawodu, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, dostępnymi jej metodami i środkami, zgodnie z zasadami etyki zawodowej oraz ze szczególną starannością,
  • - udzielenia mu pomocy przez pielęgniarkę/położną, zgodnie z posiadanymi przez nią kwalifikacjami, w każdym przypadku niebezpieczeństwa utraty przez niego życia lub poważnego uszczerbku na jego zdrowiu,
  • - uzyskania od pielęgniarki/położnej informacji o jego prawach,
  • - uzyskania od pielęgniarki/położnej informacji o swoim stanie zdrowia, w zakresie związanym ze sprawowaną przez pielęgniarkę/położną opieką pielęgnacyjną,
  • - zachowania w tajemnicy informacji związanych z nim, a uzyskanych przez pielęgniarkę/położną w związku z wykonywaniem zawodu,
  • - wyrażania zgody lub odmowy na podawanie przez pielęgniarkę/położną do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta.

NAPISZ DO
Biuro Praw Pacjenta
ul. Długa 38/40
Warszawa 00-238
tel./faks (0-22) 635-75-78
e-mail: sekreteriat@bpp.waw.pl
strona internetowa: www.bpp.waw.pl

Bezpłatna infolinia: 0 800 190 590
(pn. - pt. w godz. 9.00 - 21.00)

Godziny pracy Biura:
Biuro czynne: pn. - pt. w godz. 8.15 - 16.15
Przyjmowanie pacjentów: pn. - pt. w godz. 9.00 - 16.00
Prawnik biura przyjmuje: wt. i czw. w godz. 10.00 - 15.00

Do zadań Biura należy m.in.:- przyjmowanie i rozpatrywanie skarg wpływających do Ministra Zdrowia od pacjentów na działalność zleceniodawców i zleceniobiorców działających w ramach kontraktów zawieranych przez NFZ, - zapewnienie pacjentom dostępu do poradnictwa i informacji prawnej w zakresie prawa medycznego,- współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz pacjenta, - współpraca z rzecznikami odpowiedzialności zawodowej w Izbach Lekarskich,- współpraca z rzecznikami odpowiedzialności zawodowej w Izbach Pielęgniarek i Położnych.















Prawa pacjenta określone w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego z 1994 r.

Pacjent z zaburzeniami psychicznymi, chory psychicznie lub upośledzony umysłowo ma prawo do:

  • - bezpłatnych świadczeń zdrowotnych udzielanych mu przez publiczne zakłady psychiatrycznej opieki zdrowotnej,
  • - bezpłatnych leków i artykułów sanitarnych oraz pomieszczenia i wyżywienia, jeżeli przebywa w szpitalu psychiatrycznym będącym publicznym zakładem opieki zdrowotnej,
  • - zapewnienia mu rodzaju metod postępowania leczniczego właściwych nie tylko z uwagi na cele zdrowotne, ale także ze względu na interesy oraz inne jego dobro osobiste i dążenie do jego poprawy zdrowia w sposób najmniej dla pacjenta uciążliwy,
  • - porozumiewania się bez ograniczeń z rodziną i innymi osobami, w przypadku gdy przebywa w szpitalu psychiatrycznym albo w domu pomocy społecznej,
  • - wystąpienia o okresowe przebywanie poza szpitalem bez wypisywania go z zakładu,
  • - uprzedzenia go o zamiarze zastosowania wobec niego przymusu bezpośredniego; dopuszczenie zastosowania tego środka wobec pacjenta musi wynikać z ustawy,
  • - uprzedzenia o zamiarze przeprowadzenia badania psychiatrycznego bez jego zgody oraz podania przyczyn takiej decyzji; badanie takie może być przeprowadzone, jeżeli zachowanie pacjenta wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych może zagrażać bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, bądź nie jest zdolny do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,
  • - wyrażenia zgody lub odmowy na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego, z wyłączeniem sytuacji, gdy przepisy ustawy dopuszczają przyjęcie do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta,
  • - poinformowania i wyjaśnienia mu przez lekarza przyczyny przyjęcia do szpitala psychiatrycznego w sytuacji, gdy nie wyraził na to zgody oraz uzyskania informacji o przysługujących mu w tej sytuacji prawach,
  • - cofnięcia uprzednio wyrażonej zgody na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego,
  • - niezbędnych czynności leczniczych mających na celu usunięcie przyczyny przyjęcia go do szpitala bez jego zgody i zapoznania go z planowanym postępowaniem leczniczym,
  • - wypisania ze szpitala psychiatrycznego, jeżeli przebywa w nim bez wyrażenia przez siebie zgody, jeżeli ustały przyczyny jego przyjęcia i pobytu w szpitalu psychiatrycznym bez takiej zgody,
  • - pozostania w szpitalu, za swoją później wyrażoną zgodą, w sytuacji gdy w ocenie lekarza jego dalszy pobyt w tym szpitalu jest celowy,
  • - złożenia, w dowolnej formie, wniosku o nakazanie wypisania go ze szpitala psychiatrycznego,
  • - wystąpienia do sądu opiekuńczego o nakazanie wypisania ze szpitala psychiatrycznego, po uzyskaniu odmowy wypisania ze szpitala na wniosek,
  • - informacji o terminie i sposobie złożenia wniosku do sądu opiekuńczego,
  • - złożenia wniosku o ustanowienie kuratora, jeżeli przebywając w szpitalu psychiatrycznym potrzebuje pomocy do prowadzenia wszystkich swoich spraw albo spraw określonego rodzaju,
  • - ma prawo do tego, aby osoby wykonujące czynności wynikające z ustawy zachowały w tajemnicy wszystko, co go dotyczy, a o czym powzięły wiadomość wykonując czynności.

Prawa pacjenta określone w ustawie o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów z 1995 r.

Pacjent ma prawo do:

  • - wyrażenia i cofnięcia w każdym czasie sprzeciwu na pobranie po jego śmierci komórek, tkanek i narządów,
  • - dobrowolnego wyrażenia przed lekarzem zgody na pobranie od niego za życia komórek, tkanek lub narządów w celu ich przeszczepienia określonemu biorcy, jeżeli ma pełną zdolność do czynności prawnych,
  • - ochrony danych osobowych dotyczących dawcy/biorcy przeszczepu i objęcia ich tajemnicą,
  • - Pacjent mający być biorcą ma prawo do umieszczenia go na liście osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów i być wybrany jako biorca w oparciu o kryteria medyczne.
Agnieszka Jezierska

Podstawa prawna

  • - Ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 91, poz. 408 z późn. zm.).
  • - Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. nr 111, poz. 535 z późn. zm.).
  • - Ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz.U. nr 169, poz. 1411)
  • - Ustawa z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 57, poz. 602 z późn. zm.).
  • - Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 226, poz. 1943 z późn. zm.).