Aprobata demokracji jeko systemu sprawowania władzy wzrosła o 5 punktów procentowych względem sierpnia ubiegłego roku. Tę formę rządów negatywnie oceniła co ósma ankietowana osoba (12 proc.). Ponad jedna czwarta osób (26 proc.) deklaruje, że nie ma dla nich znaczenia, czy rządy w kraju są demokratyczne czy niedemokratyczne. Innego zdania było dwie trzecie (66 proc.) badanych.
Badano także stosunek do demokracji w Polsce. W porównaniu do badań przeprowadzonych w 2016 i 2017 roku więcej respondentów deklaruje zadowolenie z funkcjonowania demokracji w Polsce niż niezadowolenie. Z najnowszego badania Centrum Badań Opinii Społecznej wynika, że pierwszy raz od czasów ostatnich wyborów parlamentarnych, badani zadowoleni z funkcjonowania demokracji (48 proc.) przeważają nad niezadowolonymi (43 proc.). Zadowolenie wzrosło - względem wyniku z sierpnia 2017 roku - o 8 punktów procentowych, natomiast niezadowolenie spadło o 9 punktów. Według danych zebranych przez CBOS od początku ubiegłego roku utrzymuje się najniższy w ostatnim ćwierćwieczu poziom alienacji politycznej i jest obecnie "rekordowo niski".
Oddzielając od grupy osób uważających demokrację za najlepszą formę rządów te osoby, dla których obowiązujący system polityczny jest obojętny oraz osoby niemające zdania na ten temat, otrzymano poparcie dla demokracji "netto". "Taka +czysta+ postawa prodemokratyczna charakteryzuje ponad połowę Polaków (56 proc.), a jej zasięg jest obecnie największy w historii naszych badań" - czytamy w raporcie. Podobny entuzjazm wobec demokracji podczas całego monitorowanego okresu badań odnotowano czterokrotnie: w powyborczym sondażu z 2007 roku, w obu pomiarach z 2016 roku oraz w sierpniu ubiegłego roku.
Demokrację przy jednoczesnym braku alienacji politycznej popierają głównie badani z wyższym wykształceniem, deklarujący lewicowe lub prawicowe poglądy polityczne, zwolennicy Platformy Obywatelskiej, Sojuszu Lewicy Demokratycznej, Nowoczesnej, Polskiego Stronnictwa Ludowego oraz osoby najlepiej sytuowane, z dużych i największych miast. Na tle innych nieco częściej są to respondenci mający od 25 do 44 lat.
Prawie jedna trzecia ankietowanych (29 proc.) zgodziła się ze stwierdzeniem, że w niektórych sytuacjach rządy niedemokratyczne są lepsze od demokratycznych, a ponad połowa (53 proc.) kwestionuje ten pogląd - informuje CBOS.
Relatywnie najmniej osób popierających demokrację jest wśród najstarszych ankietowanych, osób z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym lub zasadniczym zawodowym, uzyskujących najniższe dochody per capita, niemających sprecyzowanych poglądów politycznych i niezamierzających głosować w wyborach parlamentarnych lub co do tego niepewnych. Osoby, które aprobują demokrację jednocześnie wykazując obojętnośc wobec typu rządów w Polsce to nieco częściej niż przeciętnie mieszkańcy małych miast, uzyskujący wysokie (ale nie najwyższe) dochody per capita, respondenci najstarsi, a pod względem preferencji partyjnych - potencjalni wyborcy PiS.
Negatywne zdanie na temat demokracji mają w większości najmłodsi respondenci, badani znajdujący się w złej sytuacji ekonomicznej (niskie dochody per capita, niezadowolenie z własnych warunków materialnych), częściej są to mężczyźni. Według informacji podawanych przez CBOS "najbardziej przychylni rozwiązaniom niedemokratycznym są potencjalni wyborcy ugrupowania Kukiz’15, którzy są w tej sprawie niemal równo podzieleni". Krytycznie nastawieni wobec takich rozwiązań są głównie zwolennicy PO, Nowoczesnej, a ponadto ankietowani mający wyższe wykształcenie, z gospodarstw domowych o najwyższych dochodach per capita, mieszkańcy największych miast oraz respondenci mający od 35 do 44 lat.
Ocena funkcjonowania demokracji jest determinowana przede wszystkim przez poglądy i preferencje polityczne badanych. Według raportu CBOS do zadowolonych z funkcjonowania demokracji w Polsce zalicza się znaczna większość wyborców PiS oraz osób identyfikujących się z prawicą". Pod tym względem wyróżniają się ankietowani najstarsi, najsłabiej wykształceni, mieszkańcy wsi, respondenci uzyskujący najniższe dochody per capita, uczestniczący w praktykach religijnych przynajmniej raz w tygodniu (a szczególnie kilkakrotnie w tygodniu). Negatywnie polską demokrację oceniali głównie zwolennicy Nowoczesnej, SLD, PO, badani niezamierzający głosować lub co do tego niezdecydowanych, osoby o poglądach lewicowych i – w mniejszym stopniu – centrowych, nieangażujące się w praktyki religijne lub uczestniczące w nich sporadycznie, a poza tym ankietowani mający wyższe wykształcenie, mieszkańcy dużych i największych miast, respondenci uzyskujący wysokie dochody per capita, jak również niezadowoleni z własnej sytuacji materialnej oraz osoby w wieku 25–34 lata i 45 54 lata.
Zadowolenie z funkcjonowania demokracji w Polsce częściej wyrażają osoby, które uznają wyższość tej formy rządów nad innymi rozwiązaniami politycznymi, ale w gruncie rzeczy obojętne wobec typu rządów w naszym kraju. Natomiast zdeklarowani demokraci relatywnie częściej są nią rozczarowani. Niezadowolenie przeważa wśród osób nieceniących demokracji jako formy rządów (w tym niemających sprecyzowanego stanowiska w tej kwestii). W przypadku tych osób może to wynikać bardziej z ogólnego kwestionowania wartości tego systemu, niż z dostrzegania mankamentów w jego funkcjonowaniu.
Badanie przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 10–17 maja 2018 roku na liczącej 1121 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.