W latach 2014–2016 dzieciom i młodzieży szkolnej nie zapewniono wystarczającej opieki psychologiczno-pedagogicznej - wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli. Ministerstwo Edukacji Narodowej przyjęło wnioski z raportu, jednak nie zgadza się z ogólną oceną.

Sejmowa Komisja Edukacji, Nauki i Młodzieży rozpatrywała w czwartek informację NIK o wynikach kontroli przeciwdziałania zaburzeniom psychicznym u dzieci i młodzieży.

W ocenie Izby, w latach 2014–2016 dzieciom i młodzieży szkolnej nie zapewniono wystarczającej opieki psychologiczno-pedagogicznej. Z raportu wynika, że blisko połowa szkół publicznych (44 proc.) nie zatrudniała na odrębnym etacie ani pedagoga, ani psychologa. Uczniowie potrzebujący wsparcia mogli liczyć jedynie na nauczycieli posiadających dodatkowe kwalifikacje lub doraźnie na specjalistów z poradni psychologiczno-pedagogicznych.

Zwrócono także uwagę na to, że w latach 2014–2015 nastąpił wzrost liczby opinii lekarskich stwierdzających potrzebę udzielenia uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach (o 8 proc.) i w przedszkolach (o ok. 40 proc.).

Pytani przez NIK dyrektorzy poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz szkolni pedagodzy i psycholodzy wskazali na rosnącą skalę niepożądanych zachowań wśród dzieci i młodzieży. Najczęściej występującym problemem były trudności w nauce, co sugeruje konieczność bardziej indywidualnego podejścia do uczniów.

"Profesjonalna pomoc szkolnego pedagoga i psychologa powinna być istotnym wsparciem dla prawidłowej organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego. (...) Brak tych specjalistów w szkołach może zwiększyć ryzyko niepowodzenia procesu dydaktyczno-wychowawczego" - czytamy w raporcie Izby. Tymczasem, jak wskazuje, czas oczekiwania na wizytę w poradni wynosił około miesiąca; w większości poradni psychologiczno-pedagogicznych (67 proc.) występowały bariery architektoniczne utrudniające dostęp do pomieszczeń osobom z niepełnosprawnością ruchową.

NIK zawnioskowało do MEN o przeprowadzenie analizy dotyczącej wpływu organizacji procesu dydaktycznego na zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży szkolnej, określenie standardów opieki psychologiczno-pedagogicznej oraz monitorowanie zakresu i dostępności pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów.

"Nie możemy zgodzić się z oceną ogólną sformułowaną przez NIK, że system oświaty nie gwarantuje dzieciom i młodzieży szkolnej właściwego wsparcia poprzez m.in. niewystarczającą dostępność do opieki psychologiczno-pedagogicznej" - powiedziała dyrektor Departamentu Wychowania i Kształcenia Integracyjnego w MEN Joanna Wilewska. Podkreśliła jednak, że "MEN ma pełną świadomość zaniedbań w kontrolowanym przez NIK okresie", a także "podjęło liczne działania mające na celu zmianę tej sytuacji".

Jak wskazała, MEN wprowadziło w ustawie prawo oświatowe obowiązek diagnozowania problemów w środowisku szkolnym oraz rozpoznawania potrzeb uczniów. Przygotowało także nową podstawę programową do szkoły podstawowej, wraz z materiałami zawierające opis sposobu dostosowania podstawy programowej do możliwości psycho-fizycznych uczniów.

Wilewska podała również, że MEN wraz z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji realizowało w latach 2016-2018 projekt skierowany do poradni psychologiczno-pedagogicznych, którego celem było opracowanie standardów pracy poradni z uwzględnieniem m.in. działań diagnostycznych i terapeutycznych oraz współpracy ze szkołami. MEN zaplanowało na lata 2018-2020 realizację drugiego etapu projektu związanego z przeszkoleniem specjalistów z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

Wilewska podała także, że MEN przygotowuje rozwiązania, które zapewniałyby każdej szkole od 1 września 2019 r. pedagoga, psychologa, doradcę zawodowego, a w szkołach podstawowych również logopedy.

Powołując się na dane Systemu Informacji Oświatowej, Wilewska podała, że w roku szkolnym 2016/2017 na etat pedagoga przypadało 228 uczniów, a na etat psychologa - 643. Dla porównania, w roku szkolnym 2013/2014 na etat pedagoga przypadało 305 uczniów, a na etat psychologa 749.

Wilewska przypomniała także, że w tym roku szkolnym obowiązuje nowe rozporządzenie dotyczące m.in. zasad organizacji udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Zwiększono również nadzór nad wywiązywaniem się placówek z obowiązku zapewnienia pomocy psychologiczno-pedagogicznej. (PAP)

autor: Paweł Dembowski