Senat potwierdził w czwartek zmanipulowaną ordynację wyborczą - w ten sposób lider PO Grzegorz Schetyna odniósł się do przyjęcia przez senatorów noweli Kodeksu wyborczego autorstwa PiS. Jak ocenił, głosowanie w Senacie było symboliczne - zamknęło w Polsce etap wolnych wyborów.

Senat przyjął w czwartek wieczorem nowelę Kodeksu wyborczego, która zmienia sposób wyboru składu Państwowej Komisji Wyborczej, wprowadza dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, a także wydłuża kadencję samorządu - z obecnych 4 do 5 lat. Senatorowie wprowadzili do ustawy poprawki - jedna z nich umożliwia głosowanie korespondencyjne osobom niepełnosprawnym. Senackimi zmianami zajmie się teraz Sejm. Może je odrzucić bezwzględną większością głosów.

Schetyna uznał głosowania nad zmianami w ordynacji za symboliczne. "To symbol - zamyka pewien etap - etap wolnych wyborów, etap otwartej demokratycznej Rzeczpospolitej" - ocenił lider PO na piątkowej konferencji prasowej. "Senat potwierdził w czwartek zmanipulowaną ordynację wyborczą, przygotowaną przez większość PiS-owską" - dodał. Jak ostrzegł zmiany mogą być jeszcze gorsze, jeśli Sejm odrzuci poprawki izby wyższej parlamentu.

Polityk podkreślił, że jest "jak najgorszej myśli" przed przyszłorocznymi wyborami samorządowymi. "Wprowadzenie komisarzy wyborczych wskazywanych przez ministra spraw wewnętrznych i administracji, odebranie możliwości kontroli wyborów sędziom, tak jak było to dotychczas - to wszystko powoduje, że te wybory, ich legalność, wiarygodność, wolność decyzji Polaków, którzy będą w nich uczestniczyć staje pod dużym znakiem zapytania" - podkreślił Schetyna.

Powtórzył, że Platforma zamierza powołać "obywatelski ruch obrony wolnych wyborów". "Będziemy angażować się w to, żeby każdemu z tych, którzy chcą, a nie mogą dotrzeć do lokalu wyborczego, taką możliwość dać. Będziemy realizować akcję +Dowozimy na wybory+. To jest coś więcej niż symbol, niż obywatelska postawa. Chodzi nam o to, żebyśmy dali gwarancję, że te wybory przez też obywatelską kontrolę, były wiarygodne, prawdziwe, tajne i równe. Zrobimy wszystko, żeby tak się stało" - zadeklarował Schetyna.

Nowela Kodeksu wyborczego przyjęta przez Sejm znosi możliwość głosowania korespondencyjnego; Senat opowiedział się za przywróceniem takiej możliwości tylko dla osób niepełnosprawnych.

Senatorowie jednogłośnie przyjęli też zgłoszone przez PiS poprawki, które zwiększają rolę PKW w powoływaniu komisarzy wyborczych oraz szefa Krajowego Biura Wyborczego. Zgodnie z poprawkami "w przypadku uzasadnionych zastrzeżeń" zarówno wobec kandydatów na komisarzy wyborczych, jak i szefa KBW, PKW ma poinformować o tym niezwłocznie ministra spraw wewnętrznych, który wskaże nowych kandydatów; w przypadku szefa Krajowego Biura kandydatów przedstawionych przez ministra ma być dwóch. Poprawka zapewnia też PKW możliwość odwołania szefa KBW przez PKW w uzgodnieniu z ministrem spraw wewnętrznych.

Zgodnie z uchwaloną przez Sejm nowelą, kadencja rad gmin i powiatów oraz sejmików wojewódzkich (także wójtów, burmistrzów i prezydentów miast) wynosić będzie pięć lat. Jednomandatowe okręgi wyborcze (JOW-y) będą obowiązywać tylko w gminach do 20 tys. mieszkańców. Do tej pory ordynacja większościowa dotyczyła wszystkich gmin z wyjątkiem miast na prawach powiatu.

Kadencja obecnej Państwowej Komisji Wyborczej wygaśnie po wyborach parlamentarnych w 2019 r. Zostanie ona obsadzona zgodnie z nowymi przepisami: siedmiu na dziewięciu jej członków ma być powoływanych przez Sejm, a nie - jak do tej pory - delegowanych przez Trybunał Konstytucyjny, Naczelny Sąd Administracyjny i Sąd Najwyższy.

W miastach na prawach powiatu budżet obywatelski będzie obowiązkowy. Wysokość budżetu obywatelskiego będzie wynosić co najmniej 0,5 proc. wydatków gminy będącej miastem na prawach powiatu zawartych w ostatnim przedłożonym sprawozdaniu z wykonania budżetu.

Nowela wprowadza także inicjatywę uchwałodawczą w samorządach. W gminie do 5 tys. mieszkańców z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą może wystąpić co najmniej 100 osób, w gminie do 20 tys. - co najmniej 200, w gminie powyżej 20 000 tys. – co najmniej 300. W przypadku powiatu do 100 tys. mieszkańców inicjatywę ma co najmniej 300 osób, powyżej 100 tys. - 500. W województwie inicjatywę ma grupa co najmniej 1 tys. mieszkańców.

Ustawa zmienia też dotychczasową definicję znaku "x" na karcie wyborczej (z "dwóch przecinających się linii, na "co najmniej dwie przecinające się linie").