"Zrównoważony rozwój gospodarczy to jest nasze zobowiązanie, od którego nie odejdziemy. Takie credo pozostawiła nam po sobie pani minister Grażyna Gęsicka; moja poprzedniczka na stanowisku ministra rozwoju" – powiedział Morawiecki.
Dodał, że pakiet opiera się na rozwoju zrównoważonym, równomiernie obejmującym cały kraj, uznającym różnorodność i specyfikę wszystkich terytoriów. "Musi to być rozwój, który jest złożony z zarówno tych dużych ośrodków, które i tak się świetnie rozwijają, ale także terenów takich jak Bieszczady, Podkarpacie. Mogę obiecać, że z mozołem będziemy to budowali rok po roku" – podkreślił.
W prezentacji pakietu wziął udział marszałek Sejmu Marek Kuchciński. "Przemyśl jawi się jako miasto, które łączy nie tylko krainy geograficzne, ale także różne inicjatywy na przestrzeni ponad 1000 lat. Cieszę, że polski rząd program dla miast średnich ogłosił właśnie w Przemyślu" – zauważył marszałek Sejmu.
Wsparcie dla średnich miast ma pochodzić m.in. z funduszy europejskich, preferencjach w lokowaniu inwestycji oraz ułatwionym dostępie do Funduszu Inwestycji Samorządowych, zarządzanego przez Polski Fundusz Rozwoju.
Pakiet dla średnich miast jest jednym z punktów Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR). Dotyczy miast powyżej 20 tys. mieszkańców oraz miast powyżej 15 tys. mieszkańców - siedzib powiatów, z udziału zostały wyłączone miasta wojewódzkie. Takich miast w Polsce jest 255. Według analizy wykonanej na potrzeby SOR przez Polską Akademię Nauk, szczególnego wsparcia potrzebują 122 miasta spośród nich.
Obecny w Przemyślu wiceminister rozwoju Jerzy Kwieciński zauważył, że jego resort przygotował dla miast średnich "narzędzia, których wykorzystanie zależy wyłącznie od aktywności samorządów, przedsiębiorców i mieszkańców". "Wierzymy, że ich połączone wysiłki zaowocują rozwojem tych miast, poprawą jakości życia i odwróceniem negatywnych tendencji odpływu ludności. Pakiet pomoże zbudować trwały potencjał społeczno-gospodarczy, a także wzmocni rolę średnich miast na mapie rozwoju Polski" - zaznaczył Kwieciński.
W krajowych programach operacyjnych, którymi zarządza minister rozwoju, przewidziano preferencje dla miast średnich, m.in. poprzez dedykowane nabory w wybranych obszarach. Uruchomienie pierwszych naborów jest spodziewane już w tym roku.
W maju w Programie Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) jest planowany konkurs dotyczący poprawy środowiska miejskiego w zdegradowanych obszarach miast z wydzieloną kwotą 100 mln zł dla 255 miast średnich. Z tego 50 mln zł jest skierowanych do 122 miast, tracących funkcje społeczno-gospodarcze.
Na przełomie czerwca i lipca w Programie Polska Wschodnia (POPW) dla miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze, w konkursie na projekty dotyczące wdrażania innowacji przez małe i średnie przedsiębiorstwa, znajdzie się 60 mln zł.
Dla tej samej grupy 122 miast w październiku w Programie Wiedza Edukacja Rozwój (POWER)jest planowany także konkurs o wartości 15 mln zł. Będzie dotyczył współpracy ponadnarodowej w obszarze rewitalizacji społecznej.
Natomiast pod koniec roku w Programie Inteligentny Rozwój (POIR) przygotowano konkurs o wartości 400 mln zł. Ma dotyczyć badań rynku. Został zaadresowany dla projektów realizowanych w 255 miastach średnich.
W krajowych programach operacyjnych w konkursach dedykowanych dla miast średnich zaplanowano na najbliższe lata blisko 2,5 mld zł. Z czego z POWER ma pochodzić ok. 970 mln zł, POIR – ok. 900 mln zł, POIiŚ – ok. 520 mln zł i POPW – ok. 60 mln zł.
Jednym ze sposobem wsparcia średnich miast jest wykorzystanie instrumentów innych niż dług lub dotacje, które znajdują się w ofercie Funduszu Inwestycji Samorządowych (FIS), zarządzanego przez Polski Fundusz Rozwoju.
W ramach Funduszu jest możliwe uzyskanie wsparcia na inwestycje finansowane w całości ze środków krajowych lub zdobycie kapitału na wkład własny do projektów finansowanych ze środków unijnych. Ewentualne obszary wsparcia to: drogi, sektor wodno-kanalizacyjny, gospodarka odpadami, zaopatrzenie w energię oraz gaz, infrastruktura społeczna, rewitalizacja, transport zbiorowy czy ochrona zdrowia.
Fundusz oferuje dwa modele inwestycyjne wejść kapitałowych. W przypadku projektów spółek komunalnych, będzie kierować środki do spółek poprzez obejmowanie akcji spółek, udzielanie pożyczek wspólnika czy udzielanie podporządkowanego finansowania dłużnego (pożyczki, obligacje).
W przypadku projektów, w których budżet samorządu pozyskuje finansowanie na inwestycje dotyczące jego zadań statutowych, FIS może skierować środki poprzez odpłatne nabycie od samorządu prawa użytkowania akcji spółek komunalnych bądź poprzez nabycie lub objęcie udziałów istniejących spółek komunalnych. Fundusz dysponuje kwotą 400 mln zł. Część tych środków zasili rozwój miast średnich.
Pakiet ma także pomóc w przyciąganiu inwestorów do średnich miast. W dwóch obszarach zarządzanych przez ministerstwo rozwoju wprowadzane są obecnie zmiany. Mają one stymulować lokalizację nowych inwestycji prywatnych na terenie tych miast.
Pierwszym z nich jest program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej. W jego znowelizowanej wersji wprowadzone zostaną preferencyjne warunki w wysokości pomocy publicznej dla inwestorów, którzy wybiorą miasto średnie. Inwestycje ulokowane w miastach narażonych na utratę funkcji społeczno-gospodarczych będą objęte szczególnymi preferencjami, przekładającymi się na ocenę inwestora oraz maksymalną wysokość wsparcia w tzw. kalkulatorze grantowym.
Drugim jest nowa polityka funkcjonowania specjalnych stref ekonomicznych. Inwestorzy w mieście średnim będą mieli znacząco zwiększone szanse na uzyskanie korzyści związanych ze zwolnieniem nowej inwestycji z podatków CIT i PIT.
W prezentacji Pakietu działań dla średnich miast udział wzięli m.in. przedstawiciele samorządów i parlamentarzyści.